Kleuren en Van Eyck, wat hebben ze met elkaar te maken? Eén blik op het gerestaureerde Lam Gods zegt genoeg. Het technisch vakmanschap van Van Eyck zorgde voor een scala aan kleurtinten en -nuances die je vandaag nog altijd doen dromen. 600 jaar na Van Eyck liet een bende hedendaagse designers zich opnieuw inspireren door de Vlaamse Meester. In het Design Museum Gent ging ik visueel smullen van de tentoonstelling Kleureyck. Over kleur in hedendaags design, gelinkt aan het meesterwerk van Van Eyck natuurlijk. Wat moet je zeker zien? In deze overvloedige kleurenweelde is het moeilijk kiezen, eigenlijk moet je de tentoonstelling gewoon beleven. Toch zin in een virtueel proevertje? Dan pluk ik er 10 items in willekeurige volgorde uit. 10x Kleureyck design in Gent dus.
Kleurbeleving met al je zinnen
Wij belanden bijna onmiddellijk in de donkere beslotenheid van de historische salons van het Design Museum. Daar zijn er 11 verschillende installaties van hedendaagse designers te ontdekken. Ze draaien allemaal rond kleurbeleving. Ogen, neus, en oren wijdopen en verder ook nog (beperkt wegens corona) op de tast. Spannend! De kleuren van de installaties zijn – vanzelfsprekend- gebaseerd op die van het Lam Gods. Wat nu ook weer niet zo’n gigantische opdracht is, want zowat elke kleur is terug te vinden in dit schilderkunstig meesterwerk!
Deze installatie trok direct mijn aandacht:
Changing Perception / OBJECTS, 2020 – Studio Rens
Een blikvanger is de opstelling van Martin Visser-stoelen zeker. Dezelfde stoelen, met ander licht (koud/warm) erop en … floep! Je ziet op bepaalde plekken andere kleuren. Ook Van Eyck wist al dat de lichtinval de waarneming van kleur sterk beïnvloedt. Kleuren bestaan vooral in ons hoofd. Echt.
Even verder lopen we in de gang langs twee ontzaglijke wandtapijten. Pas vanop afstand onderscheid ik de reusachtige trompetnarcissen die het hoofdpatroon vormen. Bij Van Eyck symboliseerde de wilde narcis zowel adoratie als vergankelijkheid. Om even over na te denken…
Un Jardin Miraculeux, 2020 – Les Monseigneurs
Kleureyck onderzoek
Dat Van Eyck bezeten was door het gedetailleerd weergeven van de juiste kleur, wisten we al. Als schilder was hij in zeker opzicht dus een soort wetenschapper, in zijn zoektocht naar het effect van licht, materiaal (olieverf) en techniek (wazig, scherp omlijnd) op kleur. Als ik de steile trap afdaal naar -1 in het museum, ontdek ik in de maagdelijk witte ruimte een heleboel uiteenlopende onderzoeksprojecten rond kleur. Mee kijken?
EGGLIPSE – Egg shells as a skin, 2018 , Caroline Cotto
Eerst denk ik dat ik bij een reusachtige tafel met make-up staaltjes sta. Fond de teint in alle tinten?
Daarna herken ik de stukjes eierschaal in de middelste cirkel. De kunstenares verzamelde eierschalen van kippen in haar omgeving en ordende ze volgens kleur, van bijna zuiver wit naar het donkerste bruin. Een palet van de vele tinten van de menselijke huid? Boeiende parallel.
Daarna word mijn blik aangezogen door vreemdsoortige keramiekstukken tegen de wand. Het blijkt een onderzoek te zijn naar kleur in het werk van Rembrandt:
RembrandtLAB – Constructing Colours, 2016-Studio Maarten Kolk & Guus Kusters
De keramiekstukken hebben -verbazend genoeg- iets van de transparante gelaagdheid van olieverf. Je ziet nog de porseleinen onderlaag, die de stenen tegenhanger vormt voor de grondlaag in oker, groene aarde, magenta, of andere tinten bij olieverfschilderijen. De onderzoekers creëerden eigenlijk een aardewerken alternatief bij het werk van Rembrandt. Fascinerend!
Even verder denk ik een houtpatroon te herkennen, maar het ogenschijnlijke stuk parket tegen de muur is biomateriaal dat gevlochten is uit vele kleurrijke variëteiten van mais uit Mexico. De naam van de wandbekleding Totomoxtle, roept instant Moctezuma, Quetzalcoatl en ander Maya- of Toltekenherinneringen bij me op.
Ik moet me beheersen om niet even de structuur van de gedroogde maïsbladeren te betasten.
Totomoxtle, 2018 – Fernando Laposse
Een andere opstelling waar ik maar ternauwernood van de stoflapjes kan afblijven, is deze:
Fibre Market, 2016 – Christien Meindertsma
De flarden van 1000 gerecycleerde blauwe wollen truien hangen er netjes naast elkaar, geordend volgens kleur, met telkens het vezeldraadje apart eronder. Meindertsma hergebruikte ze in haar experiment voor Iers Donegal tweed. Ook blauw natuurlijk. Met de typische stippels.
Kleureyck design: pigmentenwandeling
Dit is het centrale deel van de tentoonstelling, maar er is zo veel te zien dat ik bijna een overdosis krijg. Heel mooi is het wel, dit overzicht van de meest uiteenlopende designobjecten die geordend zijn in kleurgroepen. De groepen zijn gebaseerd op … je raadt het al!
Elk designobject is bijna een verhaal op zich. Op mijn smartphone kan ik de uitgebreide info lezen… maar ik wil vooral KIJKEN. ‘Wowie!’ voor de gevarieerde collectie design hier. Er zijn zowel meubels, decoratiestukken, gebruiksvoorwerpen als videobeelden bij. Soms herken ik ontwerpers of voorwerpen uit de vaste collectie van het museum of van elders. Zo was ik in museum Voorlinden bij Den Haag al gefascineerd door de stapelobjecten van Michael Johansson. Staat er hier toch wel geen werk van hem zeker! In zijn Fade In Fade Out verkleuren twee kubussen van gestapelde gebruiksvoorwerpen van geel over oranje naar rood. Absurd en zalig toch?
Fade In Fade Out, 2013 – Michael Johansson
Bij de groentinten ontdekte ik dit leuke zitbankje:
The idea of a tree, 2008
Het werd gemaakt met zonne-energie. De intensiteit van de zon bepaalde de dikte van de katoenen draad en de mate waarin hij gekleurd is. Veel zon = dikke en bleke draden. Bijna zoals een boom groeide het groen van dit bankje. Eén bankje = één dag zonlicht.
Schilderspalet, 2010 – atelier lachaert dhanis en Vera Vermeersch
Een beetje het beeld dat iedereen in zijn hoofd heeft als het over deze expo gaat. ik twijfelde even om de foto te maken. De driemensionaliteit van het wollen wandtapijt verdwijnt. Maar misschien kan je het je toch wel voorstellen hoe het moet voelen om over deze zachte dikke kleurige wollen vacht te wrijven (al mag het niet)? Aaibaar is dit designobject zeker. En een leuk idee: toegepaste kunst die kunst wordt .
Drop Time vol.9 – Azuma Makoto
Tot slot nog deze video van bloemenkunstenaar Azuma Makoto. Hij ‘beeldhouwt’ met bloemen en planten en is gebiologeerd door het vanitas-motief (in het Japans: mono no aware – de schoonheid van vergankelijkheid). Ooit smukte hij een show van Dries Van Noten op met poëtische bloemstukken in ijspilaren en stuurde hij een bonsai-boompje de ruimte in. In Tate Modern in Londen kan je een timelapse-video van een fruitschaal van hem bewonderen. Intrigerend man! En mijn ogen leken wel vastgezogen aan zijn ‘Drop Time’.
Voor wie – als ik – houdt van kunst, design en kleur is deze tentoonstelling dus een heerlijke speeltuin. Nog snel tot 21 februari te ontdekken in het Design Museum Gent. Tickets online reserveren is -zoals we ondertussen al gewend zijn – noodzakelijk.
Ook leuk om te lezen:
Hoe kleurrijk mooi kan een namiddag in deze tentoonstelling zijn!! Een weelde voor de zintuigen.
Ja, januari was zo somber, dus het deed deugd, al die kleuren :). Gelukkig is er nu al meer licht en de zon op de sneeuw… fantastisch!
Ik zag de tentoonstelling vorige zomer (een van de weinige in coronatijd), ik wou toen ook vooral kijken (en niet steeds mijn smartphone checken voor meer uitleg) 🙂
Ja, dan merk je pas dat je eigenlijk niet ALLES wil weten :D!
Hé ik zag dat je ook die groene zetel hebt gefotografeerd :D! Had ook het gevoel dat er iets ontbrak, toen ik vorige keer naar de biënnale ging, hing alles precies meer samen. Maar kan ook het effect van corona zijn, alhoewel…ik denk dat het ook met expo zelf te maken heeft.
Jullie hebben maar mazzel met die geopende musea. Dat gaat hier bij ons niet lukken. En even de grens over voor museumbezoek? Ook dat valt in de categorie ‘gesloten’.
Ja, zo’n zonde! Ik hoop dat er bij jullie binnenkort versoepelingen kunnen komen. Hier wordt er nu voorzichtig al in die zin nagedacht. Nog even volhouden!