Uit-tip: exclusieve art nouveau-winkel van Horta en Wolfers in Brussels museum

Hoe zag een exclusieve juwelierswinkel eruit in het begin van de 20ste eeuw? Welke kostbare art-nouveau en art-deco kleinoden werden er verkocht ? Dat ontdek je in de nieuwe Wolferszaal in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel. Je wandelt er zo de exclusieve art nouveau- winkel van de edelsmeden Wolfers binnen.

Brussel Horta en Wolfers
door de majestatische hal naar de Wolferszaal op de eerste verdieping

Brussel Horta en Wolfers

Juweliersinterieur van Victor Horta uit 1911

Het interieur van de Wolfers-juwelierszaakĀ in Brussel (Arenbergstraat) werd in het museum terug opgebouwd. Inclusief het authentieke meubilairĀ van ontwerper Victor Horta! De gerestaureerde museumzaal heeft ongeveer dezelfde grootte als de oorspronkelijke winkel. De hele aankleding sluit zo veel mogelijk aan bij het originele winkelconcept. Op de vloer ligt er parket, het dure roodbruine gevlamde marmer siert de vensterbanken en de vloerplinten enĀ de muren kregen de mauveĀ kleurĀ van het behang in de winkel van WolfersĀ uitĀ 1911. Dankzij een beschrijving in een krantenartikel over de opening van de winkel uit 1912. En een stukje wandbekleding dat verstopt zat achter een deur in het oude pand. De sierlijke lichtarmaturen, de mahonie toegangsdeuren, het bronzen deurbeslag, de donkergroene fluwelen binnenbekleding van de kasten, de kunstige vitrinekasten… hetĀ is er allemaal. De vitrines en toonbanken zijn naĀ een grondige historische studie zelfs helemaal geplaatst zoals HortaĀ ditĀ had voorzien.

Het lijkt wel of je in een teletijdmachine stapt als jeĀ door deĀ authentieke toegangsdeuren van de juwelierszaak Wolfers FrĆØres binnengaat. Het goudkleurige kunstige monogram van de zaak zet al de toon.

art nouveau winkel Horta en Wolfers
Het gestileerde monogram vanĀ Wolfers FrĆØres

art nouveau winkel Horta en Wolfers

art nouveau winkel Horta en Wolfers
melkglas bovenin de vitrinekasten, afgeronde hoeken en gebogen glas, en … een mezzanine
art nouveau winkel Horta en Wolfers
kwaliteitsvol maatwerk voor de vitrinekasten

art nouveau winkel Horta en Wolfers

art nouveau winkel Horta en Wolfers

art nouveau winkel Horta en Wolfers

Met open mond staĀ ik te staren naar de verfijnde afwerking:Ā het kunstige vlakkenspelĀ van het mahoniehout, het organisch gebogen glas, het parket en donker fluweel in de vitrinekasten en het melkglas erbovenop. Daardoor waaiert het licht diffuus over de tentoongestelde koopwaar … De biezondere hoeken en gebogenĀ lijnen van het meubilair, de geslepen glasranden van de kastdeuren en de glazen leggers, de mezzanine,…het straalt allemaal vakmanschap en rijkdom uit.

Brusselse kwaliteitswinkel

De winkel van de gebroedersĀ Wolfers lag tussen de boven- en benedenstad,Ā vlakbij de sjieke Sint-Hubertusgalerij in Brussel. Ideaal dus omĀ rijke klanten aan te trekken, die na een wandeling door de galerij nog even bij Wolfers een presentje gingen halen, op weg naar hun woonst in de bovenstad.Ā Onder andereĀ Ernest en Alfred Solvay en baronĀ Van Eetvelde kwamen regelmatig langs in de zaak. Het lag dus voor deĀ handĀ datĀ de meest prestigieuze architect van die tijdĀ aangetrokken werdĀ om de uitstraling vanĀ Wolfers FrĆØresĀ te vergroten.Ā Horta ontwierp in 1909 een gebouw met atelier en luxueuze winkelruimte,Ā deĀ Britse firma F. Sage & Co voerde het ontwerp uit. De edelsmeden Wolfers hadden hun punt gemaakt.

Wolfers, meesters in zilver- en edelsmeedkunst

En dan zijn er natuurlijk de sierobjecten zelf. De familie Wolfers tekent voor het merendeel van de tentoongestelde voorwerpen: zilverwerk, vazen, juwelen.Ā  ZijĀ zijn bijna een dynastie van edelsmeden: al in 1820 stichtte grootvader Louis Wolfers een edelsmidatelier. Wolfers FrĆØres was ook hofjuwelier. Vooral de meesterwerken van Philippe Wolfers (1858-1929 topontwerper van de Belgische art nouveau)Ā en zijn zoon Marcel (1886-1976, beeldhouwer en lakkunstenaar) imponeren. Doordat deĀ KMKG een goede bandĀ hadden met de familie, hebben de museaĀ deze uitzonderlijke collectie (met de hulp vanĀ de Koning Boudewijnstichting en enkele mecenassen) kunnen kopen van de erfgenamen Wolfers.

Sierlijke kleinoden

Er zijn enkele beroemde stukken bij zoalsĀ de hanger ā€˜Libelluleā€™ (1903) van Philippe Wolfers en het juweel ā€˜Cygne et serpentsā€™ (1899), dat hij maakte voor zijn vrouw.

Brussel Horta en Wolfers
‘Libel’ -hanger van goud, robijnen, email, opaal, briljant,…
art nouveau winkel Horta en Wolfers
Zwaan en slangen, Philippe Wolfers – Foto (c) N. Schyns
Brussel Horta en Wolfers
de rijkeĀ Sophie WillstƤdter, mevrouw Phillippe Wolfers, wiens bruidschat promptĀ in de zaak werd geĆÆnvesteerd

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers

Exclusieve art nouveau- dierenmotieven

De prachtige juweeltjes zijnĀ de pronkstukken van de expo. Er zitten veel dieren- en plantenmotieven bij: pauwen en pauweveren, vleermuizen, slangen,zwanen, libellen, vissen, waterlelies, chrysanten. En kostbare materialen worden niet geschuwd: opaal (zoals deĀ zwaan in de hanger),Ā robijn, smaragd, cornalijn, diamant, ivoor, goud en zilver,…Ze worden allemaal samen gebruikt in sierlijke en lichte combinaties. Veel ontwerpen van Philippe Wolfers werden slechts eenmaal uitgevoerd en zijn dus super-exclusief.

Maar bijna even mooi of soms zelfs nog fijnzinniger dan de juwelen zijn de ontwerptekeningen. Zooo nauwkeurig en delicaat! In waterverf, gouache, houtskool en grafiet.

art nouveau winkel Horta en Wolfers
ontwerp voor een zilveren schaaltje met glazen schaaltje in bloemmotief

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers
‘Vleermuizen en papavers’ Philippe Wolfers. Foto (c) N. Schyns

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers
haarspeld in schildpadhoorn, cornalijn, opaal, … Philippe Wolfers – foto (c) N. Schyns

Aquareljuweeltjes

Alleen al het monogram en de datering van Philippe Wolfers bij elke tekening zijn fascinerend.

Brussel Horta en Wolfers

Meer art nouveau-winkel moois

Naast de juwelenĀ staanĀ er nog een heleboel siervoorwerpen of exclusief vormgegevenĀ gebruiksvoorwerpen in de ‘etalage’. Zelfs een luierkast ingelegd met ivoor! Of dit prachtige kistje.

art nouveau winkel Horta en Wolfers
juwelenkistje ‘DeĀ Opschik’ of ‘De Pauw’Ā in zilver ingelegd met ivoor, edelstenen en parels

Philippe Wolfers was Ć©Ć©n van de eerste Europese kunstenaarsĀ die ivorenĀ objecten maakte (dankzij Congo en koning Leopold). Hij maakte er furore mee op de wereldtentoonstellingen in Antwerpen en Brussel eind 19de eeuw. Daarnaast ontwierp hij ook glaswerk voor Val-Saint-Lambert. En maakte hij sculpturen in brons, marmer en ivoor. Van veelzijdigheid gesproken!

N.B. Wolfers was oospronkelijk een familiebedrijfje, maar rond 1905 telde Wolfers FrĆØres 200 werknemers!Ā Drie broers en een neef leidden het bedrijf.

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers
ontwerptekening voor een vaasje in keramiek en email

De prijs

Leuk detail: bij een aantal objecten vind je ook de toenmalige prijs op het beschrijvend kaartje. Interessant om te vergelijken met het inkomen voor de verschillende beroepsgroepen in die dagen! Sommige collectie-items kostten evenveel als een jaarloon voor een bediende.

Brussel Horta en Wolfers

La Gioconda

In een kleine extra-ruimte is deĀ luxueuze eetkamerĀ ‘La Gioconda’ gereconstrueerd. Philippe Wolfers ontwierp ze voorĀ de spraakmakende internationale tentoonstelling voor sierkunsten in ParijsĀ in 1925.Ā  Hij werd internationaal gelauwerd voor deze spectaculaire eetkamer en won de Grand Prix.Ā Daarbovenop kreeg hijĀ de Prix RenĆ© Lalique voor het glasservies.

De nieuwe decoratieve stijl die in 1925 op de Parijse expo werd gepresenteerd, kreeg daar de naam ‘art deco’.

Brussel Horta en Wolfers
luxueuze eetkamer met kasten in mahonie en ivoor, ramen met glas in lood, een beeldhouwwerk van Wolfers in de tuin
Brussel Horta en Wolfers
een tienhoekig servies uit ivoor en zilver
Brussel Horta en Wolfers
tienhoekige lepel
Brussel Horta en Wolfers
geometrisch spel met hoeken –Ā in hout, zilver en marmer

Het hele ontwerp van de ‘Gioconda’ is gebaseerd opĀ de tienhoek. Als je er nog een tweede tienhoek over legt, krijg je een geometrisch spel van (drie)hoeken. Dit wordt consequent doorgetrokken in de parketvloer, het tapijt, het servies, de kastranden, de glazen, het bestek.

In de 1900-‘winkel’Ā in het museum ontdek je dus zowel art nouveau-Ā als art deco-objecten.

Solo shoppen

Er is slechts Ć©Ć©n zaal, maar het is een leuke belevenis om tussen de vitrinekasten door te lopen en al dat moois te bekijken. Behalve als er gegidste groepen zijn.Ā Dan is het uitkijken naar het moment waarop er weer wat ruimte vrij komt. Met een beetje geluk heb je even de ‘winkel’ voor jou alleen. Dat is zalig!

De collectie was te bezichtigen tot 31 december 2018.

art nouveau winkel Horta en Wolfers
sierlijk beeldhouwwerk uit ivoor, op een marmeren sokkel

Brussel Horta en Wolfers

NB.Ā Voor wie wel eens in Brussel gaat shoppen: check de Waterloolaan nr. 1. En kijk naar de eerste verdieping. Of bewonder de libellen in de etalage :).

Praktische info: check de website van het museum voor openingsuren en tickets http://www.kmkg-mrah.be/nl/node/628

Lees ook:

Brussel Horta en Wolfers

Brussel Horta en Wolfers

9 thoughts on “Uit-tip: exclusieve art nouveau-winkel van Horta en Wolfers in Brussels museum

    1. ƉƩn zaal in het museum maar wel de moeite! En natuurlijk fijn om te combineren met een bezoekje aan Hotel Van Eetvelde of het Hortahuis of Ć©Ć©n van de andere pareltjes ontworpen door Horta! Zalig!

  1. Ziet er heel bijzonder uit. Mooie uitleg over het meubilair en sieraden. Er zitten nogal wat pracht stukjes bij.
    Denk niet dat ik er naar binnen durf te gaan om even te kijken. Wordt al zenuwachtig van de prijzen als ik dat zie. Durf daar echt niet rond re lopen.

      1. Dat geloof ik direct. Op de foto’s is goed te zien dat het een heel bijzondere uitstraling heeft.

Altijd fijn om je reactie te lezen: