Naar het fascinerende Bastogne War Museum: verhalen over de Tweede Wereldoorlog en het Ardennenoffensief

‘Het Ardennenoffensief’ – Ergens in mijn achterhoofd weerklinkt de stem van mijn grootvader die als Belgisch officier en als krijgsgevangene de Tweede Wereldoorlog van dichtbij meemaakte. Ondertussen sloeg mijn grootmoeder met twee kleine kinderen aan haar rokken en een baby in de kinderkoets op de vlucht naar Kortrijk en de kust. Te voet en met de trein. Op het moment dat de stations volop gebombardeerd werden. Toch werd er op  familiebijeenkomsten heel weinig verteld over die oorlog. Logisch dus dat we op bezoek gingen naar het bekendste museum over de Tweede Wereldoorlog, het Bastogne War Museum in de provincie Luxemburg. Wij keerden terug in de tijd naar de Tweede Wereldoorlog en het Ardennenoffensief.

Of het de moeite was?  Wat dacht je?

fascinerende-bastogne-war-museum

Mémorial de Mardasson

Mémorial de Mardasson: monument voor 80.000 doden

Vanop de steile hellingen van de N4  spotten we het stadje Bastogne/Bastenaken. En daarna de Mardassonheuvel met het gedenkteken voor het Ardennenoffensief (Mémorial de Mardasson). We rijden in passende omstandigheden – zeg maar: bittere kou en sneeuw – de heuvel op waar zo’n 80.000 Amerikaanse soldaten herdacht worden die overleden, gewond werden of verdwenen tijdens de Slag om de Ardennen.

Ijzig scheurt de wind over de hoogvlakte  als ik door de sneeuw naar het stervormig Mardassonmonument ploeter.  Een stenen adelaar herinnert aan de heldenmoed van de 101st Airborne Division (bijgenaamd de ‘Screaming Eagles’). Zij werden ingezet tijdens het Ardennenoffensief (Battle of the Bulge)  in december 1944 en toonden ware doodsverachting toen ze in Bastenaken omsingeld werden door de  Duitse troepen. Ze weigerden zich over te geven en konden het op het nippertje uithouden tot de 4th Armored Division versterking bracht.  (Voor de liefhebbers: de 101st Airborne Division leeft voor altijd verder dankzij de bekende serie ‘Band of Brothers’)

Mémorial de Mardasson
de adelaar van de 101st Airborne Divisie uit Kentucky

Mémorial de Mardasson

Als ik bovenop het gigantische monument sta, lees ik de namen van de Amerikaanse staten aan de binnenkant. De buitenkant bevat de namen van de Amerikaanse bataljons. Kaal, stil en troosteloos schuilen Bastenaken en omgeving onder het witte sneeuwdeken. Hoeveel jonge levens kwamen in de winter van 1944 hier abrupt tot een einde? De zinloosheid van zo veel geweld is maar al te duidelijk. Stil verlaten we dit imposante eerbetoon van België aan de Amerikaanse soldaten en begeven ons naar het Bastogne War Museum, op een steenworp van het monument.

Mémorial de Mardasson
Freezing!

Het Bastogne War Museum

Sinds 2014 is dit museum de belangrijkste herdenkingsplaats van de Tweede Wereldoorlog in de Ardennen én in België. Ideaal dus om meer achtergrond en een beter beeld te krijgen van wat er zich tijdens de oorlog (en vooral ook  tijdens het bloedstollende Ardennenoffensief ! ) afspeelde. Ik hoop dat er meer te zien is dan de tanks die ons opwachten bij de ingang. Ze zijn beslist indrukwekkend, maar het blijft natuurlijk logistiek materieel. Hoe beleefden gewone mensen die moeilijke periode? 

Ik twijfel even over de audiogids die bij het ticket inbegrepen is, maar neem er dan toch eentje. En dat is een goeie gok. Net zoals in Flanders Fields in Ieper, duik je in de Belgische en westerse geschiedenis vanuit het perspectief van 4 betrokkenen: een Amerikaanse en een Duitse soldaat, een jonge lerares en een 13-jarige fietsenmakerszoon uit Bastenaken.  Hun stemmen starten automatisch als je door het museum loopt en ze nemen je mee naar hun eigen wereld. Fascinerend hoe de verhalen zich uiteindelijke verstrengelen en je meezuigen in de spannende en gevaarlijke periode van de Slag om de Ardennen!

fascinerende-bastogne-war-museum

fascinerende-bastogne-war-museum
Aanklacht van street artist Jef Aerosol

Duik in de geschiedenis

Via een parcours met informatiepanelen, voertuigen, objecten,  en ensceneringen komen we meer te weten over de Tweede Wereldoorlog. Een tijdlijn en veel foto’s helpen om alles op een rijtje te zetten. Ook oude filmfragmenten evoceren de sfeer van toen en doen begrijpen hoe de oorlog is kunnen ontstaan en waartoe  hij leidde.

fascinerende-bastogne-war-museum

fascinerende-bastogne-war-museum
Authentieke gebruiksvoorwerpen maken het verhaal echt: ik herken de oude drinkbus van mijn grootvader.

fascinerende-bastogne-war-museum

Ik zie kaarten en geweren, via interactieve displays kom je te weten hoeveel een dagrantsoen brood bedroeg, je hoort getuigen vertellen en in een vitrine prijken de sigaretten, de  ‘chicklets’,  coca cola en chocolade  waarover mijn grootouders en ouders zo enthousiast waren.  Heel veel informatie over het internationale kader maar al evenveel tekenende details die duidelijk maken hoe de oorlog het leven van de gewone mens beïnvloedde. Super- herkenbaar en levensecht!

fascinerende-bastogne-war-museum

fascinerende-bastogne-war-museum

Het Ardennenoffensief (‘The Battle of the Bulge’)

Daarna focust het museum op het Ardennenoffensief – de Slag om de Ardennen. Die vond plaats in de bossen en velden rondom het strategisch gelegen Bastogne. De strijd duurde slechts anderhalve maand, op het einde van 1944, maar was van kapitaal belang omdat het de laatste verbeten stuiptrekking van Hitler was.  Als Bastogne viel, zou hij mogelijk erin slagen om verder door te stoten naar de haven van Antwerpen (bevoorrading van de geallieerden)  en die terug innemen.  De Amerikanen werden in Bastogne en omgeving bijna geheel omsingeld, maar de 101st Airborne Division hield stand, ten koste van heel veel levens aan beide kanten. En van burgers die het slachtoffer werden van de steeds wisselende frontlijn.  De Duitse aanval zorgde voor spanningen tussen de Britten (Montgomery) en de Amerikanen. Generaal Patton slaagde er met zijn troepen uiteindelijk in om Bastogne te ontzetten.

Aangrijpende verhalen en oorlogstaferelen

De stemmen van de 4 personages: Robert, Hans, Mathilde en  Emile, blijven hun kant van het verhaal vertellen. Grappig is dat ze ook elk hun typisch accent hebben, daardoor herken je ook wie aan het woord is. Het bezoek komt tot een climax in de multimediale ensceneringen in enkele knappe, bewegende decors.  We nemen erin plaats en ervaren de intense spanning in de besneeuwde bossen rond Bastenaken of de angstaanjagende vliegtuigraids over de stad.  De grond onder onze voeten trilt tijdens de bominslagen en  we beseffen hoe verschrikkelijk deze laatste oorlogsweken moeten geweest zijn.

fascinerende-bastogne-war-museum

fascinerende-bastogne-war-museum

In gedachten verzonken lopen we door de laatste ruimtes van het museum. In de museumshop hangen nog affiches van de 75ste verjaardag van The Battle of the Bulge in 2019 en ik hoor een Amerikaanse vader aan zijn zoontje uitleg geven. Aan de muur hangt een citaat van Thucidydes (5de eeuw voor Christus):

“Het ligt in de menselijke aard om te vernietigen wie toegeeft en te respecteren wie tegenstand biedt”

Zou het? Dit dramatische stuk wereldgeschiedenis lijkt hem gelijk te geven.

Als we buitenkomen, bijt de wind opnieuw in ons gezicht. Gelukkig hoeven we niet in de bossen te schuilen.

Bastogne

Praktische info:  

Bastogne War Museum 5 Colline du Mardasson 6600 Bastogne  +32 (0)61 210 220 – info@bastognewarmuseum.be Tickets kan je online bestellen via de website van het museum.

Ook leuk om te lezen:

9 thoughts on “Naar het fascinerende Bastogne War Museum: verhalen over de Tweede Wereldoorlog en het Ardennenoffensief

    1. In de waan van de dag staan we er zelden bij stil, terwijl dit drama nog niet zo erg lang geleden zich hier vlakbij afspeelde. Om nooit te vergeten. Vredevolle kerstdagen voor jou en je familie, Toos!

    1. Ja, een aanrader, vond ik ook. Geeft op een boeiende en gevarieerde manier een zicht op een stukje geschiedenis dat nog niet zo heel lang geleden is. Nog realiteit voor mijn grootouders!

      1. Zo ook voor mijn moeder. We mogen deze zwarte bladzijde niet vergeten en moeten het doorgeven aan de volgende generaties…

Altijd fijn om je reactie te lezen: