Duiken, fietsen, klimmen en wandelen tussen de mijnterrils van Beringen

Stel: je gaat brunchen bij vrienden. Na het eten staat er een korte wandeling op het programma. En dan blijkt dat je op de oude mijnsite in Beringen uitkomt. Met mijnschachten, kolenwasserij, terrils en al.

Als fan van industrieel erfgoed, kan je toch niet anders dan daar een berichtje over schrijven? Zelfs al had je geen fotocamera bij? Beetje behelpen met I-pad-fotomateriaal in lage resolutie. En à la guerre comme à la guerre. Want wat een fascinerende plek is die voormalige mijnsite. Nu herdoopt tot Be-MINE. Met originele sportinfrastructuur geïntegreerd in en rond het industriële erfgoed. Checken die boel! Op ontdekking tussen de mijnterrils van Beringen!

Be-MINE

Beringen was één van de laatste koolmijnen die sloot in Belgisch Limburg. Zo’n 30 jaar geleden. De mijnsite kreeg (en krijgt) langzaamaan een andere bestemming. Als winkel- en recreatiedomein. Als toeristische troef van de streek. Onder de noemer ‘Be-MINE’. Beetje dubbelzinnige naam wel. Marketeers-taal. Maar dat er werk aan de winkel was om dit domein op een zinvolle manier te herbestemmen, dat is duidelijk. Dus alle begrip voor de spindoctors die Be-MINE (en C-mine in Genk) uit hun koker toverden. Mede dankzij onze centjes, welteverstaan.

Beringen-mijn is met zijn 100.000 m2 mijngebouwen de grootste industriële erfgoedsite in Vlaanderen. Een deel van dat erfgoed staat nog altijd wat te verkommeren. Maar het straalt tegelijkertijd een grote authenticiteit uit. En verwijst naar een belangrijk stuk industriële geschiedenis. Hoeveel mensen hebben zich hier in de koolmijn letterlijk kapot gewerkt?

In tegenstelling tot toen, ga je er nu naartoe in je vrije tijd. Om te sporten. Te winkelen. Of een duik te nemen in de industriële geschiedenis in het Mijnmuseum.

De steenkoolmijn van Beringen vroeger

Net zoals in de andere Limburgse mijnen startte de ontginning van steenkool in Beringen rond 1900, in het begin van de 20ste eeuw. De opgedolven steenkool was super-interessant voor de Waalse staalindustrie. De Limburgse cokeskolen zorgden ervoor dat de Waalse hoogovens op topniveau draaiden. Samenwerking tussen Vlaanderen en Wallonië… dus toch niet onmogelijk :)! Een beetje vreemd wel dat er geen steenkoolverwerkende industrie naast de mijnen in Limburg zelf ontstond. Wat dat betreft is Limburg zelfs uniek in de Europese mijnindustrie. Maar daardoor is er ook nog zo veel groen in de buurt!

Multiculti

De bloeiende steenkoolontginning in de twintigste eeuw zorgde er ook voor dat er heel wat gastarbeiders naar België kwamen. Eerst Italianen, daarna Spanjaarden en Grieken, en tot slot Turken en Marokkanen. Zo werd de streek multicultureel.

De neergang

Vanaf 1955  ging het bergaf met de mijnindustrie. Door de opkomst van gas en olie als moderne energiebronnen. En door de goedkope, ingevoerde steenkool uit Zuid-Amerika en Azië. Midden de jaren zestig startten de eerste mijnsluitingen in Limburg. Met de nodige sociale onrust en uitbarstingen van geweld. Beringen ging pas eind 1989 dicht. Als voorlaatste.

Eerste indruk van de site

Het eerste wat ik zag in Beringen, waren de oude mijnterrils. De puinbergen zijn dominant aanwezig maar ondertussen duidelijk door de natuur terug ingenomen.

Vlak ernaast de dreigend-zwarte silhouetten van de immense mijnschachtblokken. Als aliens op hun lange poten. Dinosaurussen uit de industriële revolutie.

En tenslotte het massieve 10 verdiepingen tellende blok van de gigantische kolenwasserij. Beschermd als industrieel erfgoed, maar er wordt al jaren over gediscussieerd om ze toch geheel of gedeeltelijk af te breken. Herbestemming van het gebouw is niet zo eenvoudig en de renovatie kost een flinke duit. Omdat er echter nog maar weinig kolenwasserijen in Europa bewaard zijn gebleven, is er zelfs internationaal protest tegen de plannen om de bescherming van de kolenwasserij gedeeltelijk op te heffen.

Eind 2019 zijn er binnenin afbraakwerken gestart -alles stond er nog zoals op de laatste dag toen de mijn nog werkte!- en mogelijk komt er na restauratie een hotel in het reusachtige pand. Zo krijgt de site meer toeristisch potentieel.

TV-Limburg maakte een korte reportage over de werken in de kolenwasserij eind 2019:

Voor toeristen en sportievelingen: duiken, fietsen, klimmen en wandelen

Waar ik geen idee van had, is dat er op de oude mijnsite heel wat sportieve infrastructuur te vinden is. Duiken, wandelen, fietsen, zwemmen, klimmen, het kan er tot mijn verwondering allemaal. Geen mijnschacht te hoog, geen terril te ver. Sport en industriële gebouwen? Interessante combinatie!

Zwemmen en duiken tussen de vissen bij TODI

Spectaculair is de tien meter hoge duiktoren Todi. Als we de trap naar boven nemen, kan ik bijna één van de 5000 tropische zoetwatervissen aaien die langs me heen zwemmen. Achter een glazen wand, welteverstaan :). Echte vissen, groot en klein. En wat minder echte ook natuurlijk. Sportievelingen in duikerspak. Die ontspannen door het groenblauwe decor van de wondere onderwaterwereld glijden. Ik hoor dat er zelfs Duitsers speciaal hiervoor naar Beringen afzakken. Anderzijds: Duitsland ligt nu ook weer niet zooo ver hiervandaan :).

We klimmen helemaal tot boven.  Vrolijke snorkelaars en duikers plonzen er in het gigantische duikbassin (36 meter doorsnee). Terwijl wij het uitzicht over de mijnsite bewonderen.

Industriële klimbeleving

Vervolgens verkennen we de voormalige elektriciteitscentrale van de mijn. Nu omgetoverd tot klimzaal Alpamayo. In de oude turbine- en compressorenhal kijk ik bewonderend op naar de 18 meter hoge klimmuren.

We volgen in het halfdonker smalle paadjes tussen de oude machines. En in het hart van de voormalige elektriciteitscentrale treffen we de ‘boulder’ruimte aan. Geen echte rotsblokken, maar schuine wanden met grillige vormen. Voor de liefhebbers. Unieke ervaring toch, om hier echt nog in de oude fabriek te kunnen klimmen!

Drankjes bestellen doe je dan weer in de vroegere controlekamer van de centrale. Tussen de bedieningshendels en wandkasten met meters en schakelaars.  Hoe cool is dat!

Fietsen of wandelen op de terril

Uiteindelijk strekken we nog even de beentjes op één van de terrils. Er zijn uitgestippelde wandelpaden. De Avonturenberg en de mountainbikeroute op de andere mijnterril laten we links liggen. Hoe groen is de omgeving hier nog! Ook al bevinden we ons in het centrum van Beringen, vlakbij de oude koolmijn.

Prachtig uitzichtpunt

En dan het overview-effect één keer we boven op de terril staan. 100 meter hoog. Aan de ene kant strekken donkergroene bossen zich mijlenver uit voor onze ogen. Een enkele watertoren wenkt. Aan de andere kant spotten we de silhouetten van talloze windmolens. De kerktorens van dorpen en steden. Industrie en verre bedrijvigheid. Even afstand nemen van het leven van alledag. En ontdekken hoe groot en mooi de wereld is.

Het wordt avond. De zon zakt oranjerood weg achter de oude mijnschachten. Het ideale moment om hier te zijn. En, terwijl we naar beneden wandelen in het late zonlicht, te mijmeren over deze roemrijke, vergeelde bladzijde uit de Belgische industriële geschiedenis.

Ook leuk om te lezen:

• Van historisch zwembad tot luxe-hotel: den Ouwen Dok in Mechelen
• Ronddwalen in historisch mijncomplex Le Grand Hornu
• Het doorkijkkerkje in Borgloon
• De geheimen van de Keizersberg in Leuven
• De school met de mooiste art nouveau-wintertuin in België
• Over een blinde hertog, zijn kasteel en de Arenberghs in Leuven
• Licht, luxe en elegantie in de modernistische Villa Cavrois