Sommige dagen zijn gemaakt voor avontuur. Andere voor tegenwind. En aan de Belgische kust heb je het geluk dat het meestal allebei is – en dat er elektrische fietsen te huur zijn. Vandaag fiets ik met jullie een lus van zo’n 30 kilometer van Nieuwpoort naar de plek waar het uiterste westelijke stukje van België in zee verdwijnt: het Westerpunt in De Panne. En terug. Onderweg is er heel veel te zien, maar ik doe van slow travel en kies een beperkt aantal stops langs kust en kunst eruit. Een fijne selectie uit het permanente Beaufort Beeldenpark. Tot waar het pad stopt en een kunstzinnig uitkijkpunt de zee ontmoet.
4x beelden kijken in Nieuwpoort
Mijn tocht begint aan de vaargeul van de IJzer in Nieuwpoort. Startpunt van helden, haringboten en mensen met vrije tijd. Op de dijk heb ik een fiets gehuurd en ik bol loom langs de in de zon blinkende ‘Searching for Utopia‘-schildpad van Jan Fabre (het broertje ervan vind je op de citadel in Namen), 2003.
Via de Paul Orban Promenade gaat het – met een korte blik op de zandbanken waar er soms zeehonden zonnen – naar een werk dat ik niet wil missen: het prachtige ‘Le Vent Souffle Où Il Veut’ (2009) van de Franse topkunstenaar Daniel Buren. De honderd kleurrijke vlaggen wapperen vrolijk in de strakke zeewind. Daniel Buren wil kunst bij de mensen brengen, weg uit de ivoren toren van een museum. Helemaal opgevrolijkt en goedgemutst vat ik daarna mijn tocht naar het Westerpunt aan.
Ik draai me om en fiets terug richting zee, en werp ondertussen nog een blik links van me, naar de bonkige ‘Family Module’ (2018) van de Poolse Goshka Macuga. Met dit beeld protesteert de kunstenaar tegen het opleggen van normen voor ‘het standaardgezin’ eruit moet zien. Ze pleit voor diversiteit in samenlevingsmodellen.
Ik ben nog maar net op de Nieuwpoortse Zeedijk, richting De Panne, of ik stal mijn stalen ros al aan de kant om het strand op te gaan – daar jagen de ‘Men’ van Nina Beier te paard over de golven – of over het zand, al naargelang het getij. Statig, heldhaftig, onverschrokken. En bij eb: buitensporig theatraal. Het is een beeldengroep uit 2018 die blijft intrigeren! Ik wandel terug naar mijn fiets en ga -geïnspireerd door de stoere bende- fier rechtop in het zadel zitten. Langs de dijk peddel ik de duinen in, daarna volg ik een stukje de Albert I laan om in Oostduinkerke-Bad weer even de Zeedijk op te gaan.
Koksijde-Oostduinkerke
Oostduinkerke: hier zijn de echte helden geen beelden, maar garnaalvissers. Ook te paard. Met oliejekkers, netten, en heel veel geduld. Een paard, een man, en een zee vol garnalen. Dat is kunst zonder pretentie. En Unesco-werelderfgoed.
Na het spektakel rijd ik gezwind door naar Koksijde-Bad. Op de Koninklijke Baan sta ik twee keer vol bewondering te kijken naar de pakketboten die daar in de duinen aangemeerd liggen. Of zo lijkt het toch. De ene is het vroegere boothotel de Péniche (1933 – nu een vakantiehuis), de andere, even verderop, is de Normandie, een modernistische parel uit 1937. Toen concurrerend boothotel van de Péniche, nu favoriet restaurant van de Michelingids. Ooit wil ik hier nog wel eens mijn poezelige voetjes onder tafel steken!
Koksijde-Bad
Maar ik reis verder westwaarts om te stoppen bij het kunstwerk van Ryan Gander: ‘Really Shiny Things That Don’t Really Mean Anything’. Dat is een titel die ik zelf ook wel had kunnen bedenken bij zijn verzameling blinkende alledaagse objecten. De voorwerpen lijken bekend, maar tegelijk ook niet. Net als mijn sokken na drie wasbeurten.
Gander wil tonen dat de betekenis van een voorwerp afhangt van de plek, de kijker en de dag. Daar heb ik niets aan toe te voegen.
De Panne
Na deze filosofische pauze trap ik verder langs de Koninklijke Baan richting De Panne, waar ik opnieuw afbuig richting Zeedijk. Daar torenen bij het Canadezenplein ‘De Drie Wijsneuzen’ van Jos de Gruyter en Harald Thys uit boven de kustlijn, drie sculpturen-in-één. Ze staan daar. Kijken wijs. Over elkaars hoofden heen naar Engeland, Frankrijk en het Vlaamse polderland. Als een baken.
En dan… eindelijk… De Panne. Het einde van de Belgische kust. Maar ook het begin van de mooiste kustkilometers.
Even nog langs het beeld van Pier Kloeffe, visser-IJslandvaarder. En het imposante monument voor Leopold I. Om tenslotte langs de laatste vakantieappartementen in de glooiende duinen te bollen.
Ik hou halt als ik ‘Christophorus’van Gerhard Lentink zie verschijnen, nog een telg van het Beaufort beeldenpark. Een reus van hout, zo rank als een windsurfplank, maar imposant als een oude eik. Fotootje en dan …te voet de duinen in. Ik volg ploeterend door het zand het pad naar de zee.
Einddoel: het Westerpunt
En dan ben ik op het laatste stukje verharde dijk. Links in de verte: het Westerpunt. Vanop afstand lijkt het een soort ringvormig oog. De golven komen schuimend aangerold en breken aan de voet ervan. De wind lijkt samen met de zee deze uithoek van België over te nemen.
Van bij de voet kijk ik geïntrigeerd naar het schouwspel dat dit imposante, 6 meter hoge uitkijkpunt biedt. Door de originele vorm van de architecturale trap klim je langs de ene kant op omhoog en zet je je weg verder als je afdaalt. Bij eb tenminste. Want bij hoog water baadt de voet van het kunstwerk in zee.
Boven is er het machtige panoramisch uitzicht over land en zee, over België en Frankrijk. Confucius’ uitspraak ‘De weg is de bestemming’ was de inspirator voor dit monument.
Ik ben verrast en verwonderd. Het Westerpunt lijkt zo veel verschillende elementen te verbinden, zo veel tegenstellingen te verenigen. De massieve trap oogt tegelijkertijd dynamisch en monumentaal. Hij verenigt mens en zee. Het is een ingreep in de natuur, maar tegelijkertijd maakt hij er door zijn kleur deel van uit.
En de locatie… die is alles natuurlijk. De laatste zandkorrel voor de Franse grens. En de plek waar het land stopt en de eeuwige golfslag begint .
Terugrit via Onze-Lieve-Vrouw-ter-Duinen
Hoewel ik hier nog zou willen blijven, is het tijd voor de terugrit. Gelukkig nu met de wind in de rug.
Via de zeedijk bol ik oostwaarts naar Koksijde-Bad, waar ik nog een zijsprong maak naar de magistrale Onze-Lieve-Vrouw-ter-Duinenkerk in de Tulpenlaan, een fantastisch modernistisch monument met een stalen dak, dat twee tegen elkaar rollende golven verbeeldt. Indrukwekkend! En een leuk verhaal: het grondplan volgt de vorm van een zeeschelp.
Tegelijkertijd is dit een trip down memory lane: ooit kwam ik hier met mijn ouders naar een viering tijdens een vakantie aan zee. Ik was toen al onder de indruk van de reusachtige ruimte en de fantastische moderne glasramen. Vandaag is de kerk echter dicht. Er heerst stilte en rust op het plein. De dennenbomen die ‘de kathedraal van licht’ flankeren, bewegen traag in de wind.
Jommekeshuis
Tot mijn verbazing bots ik vlakbij de kerk nog op een andere herinnering aan mijn kindertijd. Een witgekalkt oud vissershuisje blijkt nu het ‘Jommekeshuis’ te zijn. Striptekenaar Jef Nys, de geestelijke vader van stripfiguurJommeke, kwam hier vaak op vakantie bij zijn grootvader die Ijslandvaarder was. Het huisje is ondertussen beschermd en binnen leiden Jommeke en zijn papegaai Flip je doorheen de geschiedenis van Koksijde van vissersdorp tot badplaats.
Ik sluit mijn tijdreis echter af en keer terug naar het hier en nu, want mijn maag begint te protesteren. Hup! Op de fiets en fluks langs de Koninklijke Baan terug naar Nieuwpoort. Zo gauw ik daar op de dijk kom en de fiets is teruggebracht, beloon ik mezelf met een kraakverse Brusselse wafel bij Chagall, al 33 jaar de gezellige bistro van de familie Averein. Zalig!
En zo eindigt mijn tocht langs kust en kunst van Nieuwpoort tot aan het Westerpunt. Mijn fiets heeft het volgehouden, mijn huid genoot van de zilte zeelucht, en mijn hoofd zit vol verhalen. Ik kan er weer helemaal tegen!
Tot later!
Praktische info
- Beaufort Beeldenpark: Triënnale Beaufort is een unieke openluchttentoonstelling in het prachtige kustdecor. Uit de voorbije edities bleven meer dan 50 verschillende kunstwerken van nationale en internationale kunstenaars staan. De kunstwerken staan in de publieke ruimte en zijn dus gratis en 24/7 te bezoeken. De Beaufortfietsroute De Panne – Koksijde – Nieuwpoort neemt je mee langs verrassende plekken. Ze is niet bewegwijzerd, maar volgt grotendeels de kustlijn. Ik maakte maar enkele haltes omdat ik op een halve dag bij het Westerpunt – en weer terug – wilde geraken. Meer info op www.triennalebeaufort.be.
- Westerpunt De Panne: te voet bereikbaar, op het einde van de betonnen wandeldijk richting Frankrijk, toegang via het Robert Demuyserepad, Dynastielaan 20.
Ook leuk om te lezen:
- Uit-tip: fietsen langs Beaufort 2018, het gratis kunstenparcours aan de Belgische kust
- Ontspannende fietslus van Nieuwpoort naar Veurne en terug
- Fietsen in het hinterland van Middelkerke en Nieuwpoort
- Over een modernistische kapel, een oude watertoren en andere bijzondere bezienswaardigheden in Middelkerke
Wat een heerlijk ritje: zon, zee, wind, cultuur en een heerlijk hapje om af te sluiten. Helemaal mijn ding 🙂
Het mijne ook,absoluut! Zelfs al ben je er zo vaak geweest, de kust blijft een heerlijke plek om te ontdekken en te ontspannen,hè! 🙂
Absoluut!
😊
Heerlijk meegenieten van jullie fietstocht langs de zee 😍
O zo fijn! Dat is de bedoeling hè Joke!
Fijn weekend en vele groeten!
Van uit mijn geboortestad Veurne (1934) vaak per fiets naar De Panne en Koksijde, met vader en broer, zelfs in de sperperiode onder de oorlog!
Mooie foto’s en beschrijvingen. Ervan genoten.
Dat waren toch wel andere tijden! En dan heb je de kust ook zien veranderen.
Fijn dat je mee van mijn tochtje genoot!
De elektrische fiets is toch maar een prachtige vinding waarbij zelfs tegenwind niet meer echt van belang is. Vroeger kwam ik nog wel eens in die streek toen ik er nog samenwerkte met een galerie die al lang is verdwenen. Tijd om er weer eens naar terug te gaan.
O jammer dat die galerie er niet meer is!
Jij hebt al wel een heel stuk van de wereld gezien door je liefde voor de kunst! <3