Logeren in een art nouveau-parel? Daarvoor bollen we naar Villa Dageraad in het Oost-Vlaamse Eeklo. Want deze bijzondere villa is één van de weinige huizen die sgraffito-kunstenaar Paul Cauchie (1875-1952) ontwierp voor een andere bewoner dan hijzelf. For the record: hij tekende drie huizen voor zichzelf -waaronder het bekende Cauchiehuis in Brussel – en twee voor anderen. Maar goed, wij zetten koers naar Oost-Vlaanderen waar Villa Dageraad – alias Hotel Shamon of Villa Aurore – op ons wacht.
Locatie
Door de wind en de regen ploeteren we bumper tegen bumper langs Brussel en verder door het halve Vlaamse land richting Meetjesland, waar uitgestrekte akkers en een waterig zonnetje ons verwelkomen. Tot mijn verbazing ligt Hotel Shamon niet in een achteraf-straatje, maar vlakbij het centrum van Eeklo aan de vrij drukke Gentsesteenweg. Gelukkig heb je daar in het hotel geen last van. Meer dan100 jaar geleden, rond 1900, was die Gentsesteenweg trouwens niet veel meer dan een landweg. Maar vlakbij was er wel een spoorweg en … het station van Eeklo. Interessant als je, zoals de bouwheer van Villa Dageraad, fabrieksdirecteur bent en transport nodig hebt voor de goederen uit de productie-unit in je achtertuin.
Looks
Het imposante bakstenen huis in art nouveau cottage-stijl dateert van 1910 en heeft meer dan 100 jaar later zijn sierlijke, frivole charme nog niet verloren. Witte banden en sgraffiti in oker, rood en wit doorbreken het ritme van de rode bakstenen. Uitspringende erkers en een sierlijke smeedijzeren afsluiting op het bordes zijn de stijlvolle ‘foliekes’ van Paul Cauchie. We schrijden de trappen op naar de voordeur waar we het prachtige glas-in-lood kunnen vermoeden.
Aurore
In de hal worden we niet alleen verwelkomd door onze gastheer Tomas De Baene maar ook door een reusachtig glasraam. Wowie! Van een entrée in stijl gesproken.
‘Aurore’ lezen we. De godin van de dageraad, die het licht aankondigt.
Een bewuste keuze van Arthur Gillis, fabrieksdirecteur en eigenaar van de villa, die lid geweest zou zijn van de vrijmetselaarsloge Aurore.
Aurora’s speelse gebaar met de haren verwijst volgens Tomas naar ‘dierenhaarsnijderij’ Enke waar Gillis aangesteld was als directeur. Verspreid over het glasraam komen overal de typische gestileerde geometrische rozen terug. Een Cauchie-motief dat verwijst naar Charles Rennie Mackintosh en de Engelse Arts-en-craftsbeweging. Ook in het Cauchiehuis in Brussel duiken de roosjes overal op.
Verborgen sgraffito
De muren van de hal zijn versierd met sgraffiti, maar die zitten nog deels verstopt onder de kalklaag en het behang dat door latere eigenaars werd aangebracht. Maar gelukkig: daardoor zijn de sgraffiti ook jarenlang beschermd geweest. Iets minder leuk: het is een minutieus en delicaat werkje om ze tevoorschijn te pulken. Een paar vierkante meter muur is ondertussen gerestaureerd, dat taakje kostte een groep Antwerpse studenten een heel jaar werk. Het kan dus nog wel even duren voor beide muren helemaal vrijgemaakt zijn.
Ontbijten in stijl
In het salon naast de hal kunnen we op adem komen en wat lezen terwijl we een drankje uit de honestybar gebruiken. Aan de andere kant van de hal ontdekken we de gezellige ontbijtruimte. Ze baadt in het licht, en ik word helemaal blij van de warmhouten parketvloer, de prachtige koperen deurklinken en de sierlijke moulures.
Cauchiekamer
We krijgen de sleutel van onze kamer en een code voor de buitendeur. Heel toepasselijk logeren we in de ‘Cauchiekamer’. De 8 kamers (op de eerste en tweede verdieping, geen lift) en twee studio’s (in het souterrain) hebben allemaal namen die verwijzen naar beroemde kunstenaars en architecten uit de art nouveau-periode (Horta, Klimt, van de Velde, Hoffman, Mackintosh, Tiffany,…). Leuk!
Op enkele opvallende historische elementen na is de kamer sober ingericht, zo komen de elegante decoratieve accenten nog meer tot zijn recht. De gloednieuwe badkamer is voorzien van een grote retro-wastafel, koperen kranen en een gevlamde blauwmarmeren vloer- en muurbekleding. Mijn favoriete detail zijn de bloemenmotieven in de deuren. Fantastisch.
Villa met een verhaal
Zoals te verwachten bij een dame van meer dan 100 jaar oud, gaat er een heel verhaal schuil achter de villa.
Het begon allemaal met Arthur Gillis die architect-decorateur Paul Cauchie in 1910 de opdracht gaf om een villa voor hem te bouwen in de buurt van het Eeklose station. Gillis was directeur in de dierenhuidenfabriek van de Duits-Britse familie Enke in de Zuidmoerstraat in Eeklo. Daar deed hij inspiratie op om later zijn eigen ‘vellenfabriek’ (stoomleerfabriek) uit de grond te stampen. Want rond 1900, een kleine 10 jaar na de oprichting van Enke’s fabriek, was het bedrijf van Hermann Enke de grootste en modernste haarsnijderij in België en zelfs in Europa. Er werkten zomaar eventjes 1600 personeelsleden, verdeeld over 17 vestigingen. Enke had het op dat moment dus helemaal gemaakt als belangrijkste werkgever en industrieel van het hele Meetjesland. “Eat that, Eeklose textielbaronnen!”moet hij gedacht hebben.
Konijnenhaarsnijderij
Hermann Enke was dus een lichtend voorbeeld voor Arthur Gillis. Die laatste richtte in 1926 zijn eigen ‘konijnenhaarsnijderij’ op. Ik durf me er niet te veel bij voorstellen, Gaia indachtig. Het kwam erop neer dat hij materiaal aanleverde voor vilten hoeden en dergelijke. Daar was in die periode veel vraag naar. Als rijke fabriekseigenaar engageerde Gillis zich in de gemeente. Hij was lid van heel wat culturele verenigingen en hij zou ook een sociaal bewogen man geweest zijn.
Het blijft in de familie
In 1927 verschijnt er naast de sjieke Villa Dageraad een tweede landhuis in cottage-stijl. Schoonzoon en industrieel Herman De Clercq en zijn vrouw Rosa Gillis gaan wonen naast hun schoonvader en vader. Herman De Clercq runt de vellenfabriek De Clercq-Gillis in de Guldensporenstraat, terwijl zijn vrouw rondstruint in de reusachtige tuin van hun nieuwe huis met typerende vakwerkgevel.
En de hele familie heeft de smaak te pakken want ook Gillis’ andere schoonzoon, textielbaron Noël Van Doorne, wil het in 1937 over een andere boeg gooien en gaat werken met dierenhuiden. Hij start een haarsnijderij maar eind jaren 30 is de vraag over haar hoogtepunt heen en de fabriek komt leeg te staan.
Ook de villa’s wacht een treurigere toekomst.
Verval en verkoop
Na de lucratieve industriële bloeiperiode in het begin van de 20ste eeuw komt Villa Dageraad in de jaren dertig ook leeg te staan. Het huis vervalt. In 1959 verkoopt Gillis het huis aan dokter L. De Beir–Lambert. Die voert een aantal aanpassingen door en richt er zijn praktijk in. Vanuit de traphal wil hij een vrij zicht op de tuin hebben en daarom verdwijnt het Aurore-glasraam naar de kelder. De sgraffiti zijn uit de mode en worden toegedekt met een laag pleister en behangpapier.
Hotel Shamon
Na bijna dertig jaar verkoopt de dokter het gebouw in 1987 aan C. De Piere, die de villa herinricht tot hotel. Vanaf 1988 krijgt Villa Dageraad de naam “Hotel Shamon”, een samentrekking van de voornamen van de twee dochters, Shari en Manon.
In 1994 komt de voormalige villa met haar omgeving op de lijst van beschermde monumenten. Shari Grijp zet met haar echtgenoot het hotel verder maar besluit in 2017 het te verkopen.
Nieuw bloed
In 2017 vallen Windy Van Maele en Tomas De Baene bij de terugkeer van hun wereldreis als een blok voor het opvallende en charmante pand. Windy heeft ervaring als sales manager in de hotelsector en het koppel koopt het huis. Ze gebruiken de coronaperiode om het zo goed mogelijk in ere te herstellen (de glasramen, de muurschilderingen, passend meubilair,…) maar anderzijds ook aan te passen aan de noden van een 21ste eeuws publiek.
Alle technieken worden vervangen, de kamers krijgen een facelift, de kunstige decoraties en glasramen worden volgens de originele plannen en tekeningen schoongemaakt en gerepareerd. Onze kamer heeft een dubbele toegangsdeur voor een betere geluidsisolatie en in de gloednieuwe badkamer is het stijlvol baden met Rituals-producten.
Bij het ontbijt zorgt het koppel persoonlijk voor een eitje, we proeven van de huisgemaakte confituren en de (heerlijke!) Brusselse wafels om te toasten doen ons terugdenken aan de Amerikaanse ontbijtmomenten tijdens onze reis naar Florida.
Plannen voor de toekomst
Windy en Tomas weten van aanpakken – ze volgden tijdens de verbouwingen ook nog fluks een restauranthouderopleiding – en ondertussen zijn er alweer nieuwe plannen die ze willen realiseren. Zo hebben ze recent ook de naburige Villa des Acacias kunnen verwerven. Het interieur was in belabberde staat en moest gestript worden. Ondertussen is het pand klaar voor de wederopbouw. Want de villa wordt helemaal in gereedheid gebracht voor de opening van een nieuwe accommodatie in 2025. Wij kijken al uit naar de nieuwe dageraad van deze tweede villa.
Doen in de buurt
- Fietsen: bij Hotel Shamon kan je elektrische fietsen huren. Het bulkt in het Meetjesland van de fietsroutes (ook gravel-en mountainbikeroutes). Voor fietsinspiratie spring je binnen in de historische Huysmanhoeve even verderop waar Toerisme Meetjesland je verder helpt en waar je in de reusachtige schuur of op het erf kunt genieten van een lokaal biertje. De Meetjesland Krekenroute start in Eeklo en brengt je in zo’n 55 km doorheen het stille krekengebied. Damme is relatief dichtbij en daar is het sprookjesachtig mooi fietsen langs het Schipdonkkanaal – maar het kan er ook meer dan stevig waaien !
- Wandelen: bezoek het arboretum van Provinciaal Domein Het Leen, of wandel tot aan de Vaart en beklim de uitkijktoren
- Gastronomisch weekend: check de uitstekende restaurants in de buurt !
- Rijd in een halfuurtje met de auto naar Damme of ga wandelen in het Zwin
- Op de terugweg deden we nog even het park van het Kasteel van Poeke aan nabij Ruiselede – nog volop in aanleg, maar ideaal om te picknicken of voor een romantische fotoshoot.
Ook leuk om te lezen:
- B&B Hoeve de Steenoven voor het lekkerste ontbijt van Damme
- Een dag in Breskens en het natuurgebied Waterdunen
- Hemels slapen in een kerk: Martin’s Patershof in Mechelen
- Mix Brussels: ontspannen in golden sixties-architectuur
- Diamant Palace in St.-Gillis: vervlogen glitter en glamour
- Op theevisite in Huis Beaucarne
- Nothing to confess: slapen in Breda
Wat een schitterende inkijk! Ik ben de villa’s al zo vaak voorbijgereden omdat ik in de buurt werk… en omdat ik dan altijd aan mijn vader denk… Mijn vader was in zijn jonge jaren de privéchauffeur én vriend van een Eeklose textielbaron. Hij woonde een paar huizen verder in villa Zonneschijn. Ook dit is een monumentaal landhuis in eclectische stijl met invloeden uit de neostijlen, de art-nouveaustijl.
O wat een toeval! Dat huis staat inderdaad enkele percelen verder op de Gentsesteenweg en dateert uit ongeveer dezelfde periode. Mogelijk heeft Cauchie zich zelfs op dat grondplan gebaseerd! Superleuk om dit te horen, Bea!
Fijn om het interieur eens te zien van de villa/het hotel. Al zo vaak voorbijgereden en altijd benieuwd geweest naar wat er binnen te zien zou zijn. Mijn ouderlijk huis staat in Zomergem en we hebben familie in Eeklo, we kwamen en komen steeds via de Gentsesteenweg naar Eeklo, mijn vader nog elke week voor een bezoek aan de vrij grote markt.
Hey hoe toevallig dat je het kent en er regelmatig voorbijkomt! Altijd fijn,hè die oude charmante huizen <3!