Damme, het kleine maar gezellige dorp van Tijl Uilenspiegel en Lamme Goedzak, ligt op een boogscheut van Brugge en het Zwin. Kan je een betere plek vinden om zorgeloos en luilekker te genieten? Wij waren er een weekendje in juni… heerlijk! Wat ik er het leukst vond? Dat lees je hier.
Inhoud
Fietsen langs de Damse Vaart
Geen mooiere plek dan de Damse Vaart, omzoomd met wuivende en ratelende populieren! Bij ochtendlicht of avondschemer, in winter of zomer: hier is het landschap altijd prachtig!
Veruit mijn favoriete activiteit in Damme is dan ook fietsen langs de deze charmante waterweg. Napoleon liet de vaart ooit aanleggen tussen Brugge en Sluis en daardoor trap je nu vlotjes van Damme naar het Vlaamse Venetië of naar Sluis. Alhoewel: vlotjes…? Vooral tegen de avond waait hier vaak een strakke wind, bij tegenwind mag je dus stevig je kuiten insmeren!
En het is ook wel opletten geblazen: Damme ligt te midden van een netwerk van kanalen. Tijdens onze fietstocht naar Sluis (een aanrader!) was het toch even het hoofd erbij houden toen we het Schipdonk- en Leopoldkanaal kruisten. De bruggen en kanalen lijken zo op elkaar dat je al snel langs de verkeerde kant van het verkeerde kanaal fietst. ’t Kan ook aan ons gelegen hebben natuurlijk…Rechtsomkeer maken is dan de enige oplossing – je raakt niet zo snel aan de overkant van zo’n kanaal. Alhoewel, met Kobus,het met touwen te bedienen overzetbootje voor wandelaars en fietsers, is het superleuk overvaren. Gewoon voor het plezier gingen we zelfs enkele keren extra heen-en-weer. Kwestie van het kind in jezelf even uit te laten :).
Natuur natuur
Het mag duidelijk zijn : in de moeraslanden en polders rondom Damme herontdek je de stilte en de natuur. Uitgestrekte landerijen, het geklep van een klok in een verre torenspits, ruisende populieren, een zwerm ganzen, … helemaal ‘de stilte van het land‘, om Zjef Vanuytsel te citeren.
Ook het natuurgebied van het Zwin is vlakbij. Ooit zorgde een vaargeul ervoor dat Damme een bloeiende havenstad was, maar dat is ondertussen honderden jaren geleden. De geul is verzand en samen met de (water)vogels is ook de rust weergekeerd in dit eens zo strategisch gelegen stukje Vlaanderen. In totaal liggen er minstens een vijftal natuurreservaten in de buurt van het Damme, dus het is hier zalig (letterlijk) uitwaaien en genieten !
Een duik in de geschiedenis
Ook als erfgoed- en geschiedenisliefhebbers komen we aan onze trekken in Damme. Zo klein als het stadje vandaag is, zo groots was het vroeger.
‘Vroeger’ is dan … de 13de eeuw. De polderstad lag toen aan zee (dankzij de vaargeul van het Zwin) en was een bruisende voorhaven van het rijke Brugge. Maar ook in latere eeuwen speelde Damme een strategische rol. Het werd zelfs een vestingstad -mét garnizoen- in de 17de eeuw. Fascinerend is het om het stervormige grondplan en de grachten van de vesting nog te herkennen in de polders en het moerassig natuurgebied rond de stad.
Een korte wandeling door het centrum laat je kennismaken met een aantal prachtige historische huizen, antiek-en boekenwinkels en knusse muurstraatjes,.. Het Sint-Janshospitaal en de O.L.Vrouwe-kerk katapulteren je meteen terug in de tijd. De typische, platte en massieve toren van de kerk is indrukwekkend. Je kan hem ook beklimmen. Wij stonden er echter twee keer voor een gesloten deur.
Maar geen nood. De hele dorpskern van dit historische stadje is immers beschermd als dorpsgezicht. In het weekend is dat ook wel te merken. Er hingen wel wat toeristen rond op de terrasjes op het marktplein. Maar eerlijk: zelf wilden we daar ook wel even vertoeven!
Luilekker genieten met Tijl Uilenspiegel?
“Ik ga doen zoals Uilenspiegel” zei mijn schoonmoeder altijd, als ze na een smakelijke, overvloedige maaltijd naar huis wilde vertrekken. Het is één van de volkssagen die de ronde doen over de legendarische West-Vlaamse schelm: hij bestelde tijdens een van zijn omzwervingen een uitgebreid maal in een herberg, at voor vier, maar kwam weg zonder te betalen. Een vroege partycrasher?
Feit is dat Uilenspiegel al van oudsher geassocieerd wordt met Damme. Hij zou er begraven zijn. Maar ook dat lijkt een volksverhaal te zijn. De echte Uilenspiegel zou in de tijd van Jacob van Maerlant (1230-1300?) geleefd hebben in de streek rond Brugge. De literaire figuur ontstond rond 1500 als een soort volksheld die in opstand kwam tegen de Spaanse overheersing. En nog later pikte Charles De Coster in het kader van de Vlaamse Beweging de rebelse ‘held’ terug op.
Waarom werd Uilenspieghel gelinkt met Damme? De grafsteen van dichterJacob van Maerlant (één van de beroemdste middeleeuwse Vlaamse schrijvers) in de O.L.Vrouwe-kerk toonde een afbeelding van een spiegel en een uil en werd daardoor beschouwd als het graf van de West-Vlaamse guitige zwerver. In latere eeuwen werd de grafsteen zelfs aangepast in die zin. Van Maerlant draaide zich niet om in zijn graf, maar staat wel – als standbeeld- te pronken voor het gemeentehuis van Damme :).
Over de figuur van Uilenspiegel kom je meer te weten in het Uilenspiegelmuseum in het mooie ‘Huyse de Grote Sterre’ (15de eeuw) op het marktplein.
Cultuur opsnuiven: ‘All Art is a Form of Literature’ (Pessoa)
De link met Uilenspiegel en het literair icoon Van Maerlant zorgde ervoor dat Damme in 1997 een boekendorp werd, met een hele reeks boekenwinkels in de stad en een maandelijkse thematische boekenmarkt als focus. Maar daarnaast is er ook, in de charmante voormalige jongensschool bij de kerktoren, de hippe Stichting Ijsberg . Het is een culturele ‘werkplaats’ en een een presentatieplatform voor woord- en beeldkunst. Ze werken vooral rond discipline-overschrijdende beleving, en organiseren exclusieve programma’s rond schrijvers, dichters en beeldende kunstenaars. Er is dus zowel film, theater als muziek te beleven én er is ook een gezellig terras en leescafé. Op dit moment loopt er een uitgestippeld poëzieparcours op de oude vestingwallen van Damme. Verfrissend, zo veel interessante moderne kunst in een slaperig provinciestadje!
Lekkerbekken – luilekker in Damme
Luilekker genieten in Damme? Dat kan wat het ‘lekkere’ betreft al helemaal geen probleem zijn. Aan de Damse Vaart en op het marktplein zijn er meer dan genoeg restaurantjes en bistro’s waar je heerlijk smult van eerlijke of wat exclusievere gerechten. Met als beroemdste : de gezellige Siphon aan het kruispunt van de Damse vaart en het Schipdonkkanaal (lekkere traditionele gerechten) en high-end sterrenrestaurant De Zuidkant in het centrum van de stad. De meeste restaurants en café’s hebben bovendien een zalig terras, en dat is nog het allerfijnst, vond ik.
Damme is een stadje om naar terug te keren. Voor mij komt er het beste van twee werelden samen: enerzijds het historisch erfgoed en de faciliteiten van een kleine stad, en anderzijds is er de indrukwekkende eenvoud van de natuur, die altijd dichtbij is.
En zeker in de kathedraal van bomen aan de Damse Vaart.
En hoog over dit alles
klinkt een zachte melodie
als een teken van de verre overkant
de stilte van het land (Zjef Vanuytsel)
! Update augustus 2020 : Na meer dan 20 jaar is er terug een Dams Polder Labyrint, met een een nieuwe naam: Maïsterplan. Je dwaalt er rond in een reusachtig doolhof van maïswegen die een exacte kopie zijn van de 400 jaar oude stadswallen van Damme. Voor de Bourgondiërs onder ons: je kan er, mits reservatie, ook picknickpakketten bestellen en lokale lekkernijen proeven. Mondmaskers zijn overal verplicht. Nog tot 31 augustus elke dag van 11 tot 17 uur op Zuiddijk 14 in Damme. In september elk weekend van 11 tot 18 uur.
Ook leuk om te lezen:
- Fietsen langs en door het water in Bokrijk
- Op kasteelbezoek in Laarne
- Een bijzonder staaltje modernistische architectuur in Mechelen
- De 5 meest charmante plekjes van Luik
- 20 fijne wandelplekken dichtbij Leuven
- Hoe ziet het Afrikamuseum in Tervuren er nu uit?
- Op bezoek in het Atomium, het wonderlijkste gebouw van Europa
Deze streek is uniek. Bij al de – terechte – lof voor de Damse Vaart blijven de tweelingkanalen – het Schipdonk- en Leopoldkanaal – maar al te vaak op de achtergrond en dat is onterecht. Omzoomd door zestigduizend bomen en vergezeld door een fietspad lopen ze netjes evenwijdig van Heist aan Zee over Oostkerke/Damme tot in Maldegem en verder tot Gent. Dat betekent niet alleen twintig kilometer uniek fiets- en wandelplezier maar een ecologisch stilte- en natuurgebied. Samen met de Damse Vaart, die ze kruisen aan ‘De Syphon’ in Oostkerke, bepalen ze de landschappelijke waarde van de streek: de Zwinregio.
Maar wist u dat onze Vlaamse Overheid nog steeds plannen heeft om deze kanalen om te vormen tot een cargokanaal voor Zeebrugge? Een idee van vijftig jaar geleden waarvoor veel betere alternatieven bestaan, dat een ecologische ramp betekent, economisch onhaalbaar en logistieke nutteloos is. Dit is een project dat niet alleen het Schipdonkkanaal maar de gehele streek om zeep zou helpen.
Zou zo’n zonde zijn!
Ik ben nog opzoek naar uittips in West-Vlaanderen dus je hebt me bij deze inspiratie gegeven!
Ik vond het er erg mooi, Annelies! Vooral het fietsen langs de kanalen en de polders vond ik zaaaalig😍!
Mooie foto’s van een prachtig dorpje. Ik ben er enkele keren gaan eten bij il sorriso della nonna
De naam alleen al doet me glimlachen – zo mooi!
Prachtig! Ik ben er al geweest om in de boekenwinkels te snuisteren, maar de prachtige natuur heb ik toen helaas niet gezien. Ideaal om eens naar terug te keren.
Zalig stadje. En die polders en de kanalen, die zijn zeker nog een uitstap waard 😉!
Mooi logje over het mooie Damme! Hier kwam ik al vaker omdat het niet zo ver van hier ligt. Vooral buiten het hoogseizoen, op stille dagen, is Damme meer dan de moeite. Damme verveelt nooit.
Klein en fijn! En die natuur errond! Deed me ook denken aan jouw fietstocht !
Ik heb ooit een rondleiding met gids gemaakt door de natuur rond Damme, inderdaad prachtig!
Heerlijk ontspannend!