Liefhebber van geschiedenis? En van historische steden? Twee weken geleden brachten we een weekendje door in Mechelen. Ideale gelegenheid om eens kennis te maken met het spiksplinternieuwe stadsmuseum daar. En zeker omdat het museum is ondergebracht in een Bourgondisch stadspaleis: het Hof van Busleyden.  Een fotoshoot van wat me boeide terwijl ik op ontdekking ging in  het Hof van Busleyden, nieuw stadsmuseum in Mechelen.

Hof van Busleyden, historisch pand

Het renaissance-stadspaleis Hof van Busleyden imponeert nog altijd, ook al heeft het woelige tijden meegemaakt. Het binnenplein biedt een geweldig zicht op het indrukwekkende pand. Die torentjes, galerijen, trapgevels: heerlijk! Ik was hier graag in de 15de-16de eeuw op bezoek gekomen om met van Busleyden, Erasmus en Thomas More te discussiëren. Tijdens een weelderig banket en opgedirkt in ruisende zijde en brokaat, natuurlijk.

 

Iconische moderne architectuur van het nieuwe stadsmuseum

In het stadsmuseum worden heden en verleden samengebracht en verbonden. Zowel wat betreft architectuur als wat betreft collectie. Voor de museale verbouwing van het historische pand won Mechelen in 2015 zelfs de internationale architectuurwedstrijd Iconic Awards. Twee Mechelse architectenbureaus werkten samen aan dit project. Een groot deel van de exporuimte  ligt ondergronds. Ik liep even verloren tussen de verschillende niveaus.  Gelukkig is er het supervriendelijke en enthousiaste personeel dat je verder helpt. En ondertussen bewonderde ik de monumentale trap :).

Aanraken mag

Binnen zijn de modernste technieken ingezet om je met alle zintuigen van de collectie te laten genieten: video, touchtables en touchscreens, tablets, … Aanraken en uitproberen mag! Je mist zelfs veel als je het niet doet, dus: experimenteren maar.

NB. Voor kinderen is er een speels parcours met opdrachtjes en je kunt bovendien gratis een hoorspel over Margaretha van Het Geluidshuis downloaden.

Een tablet richten op de oude muurschilderingen en… het origineel verschijnt, met duiding!

Mechelen vroeger en nu

De rijke geschiedenis van Mechelen komt in een aantal uiteenlopende thema’s aan bod. Maar het gaat vooral om mensen.  In de Bourgondische tijd zorgde bijvoorbeeld een bloeiend verenigingsleven voor welvaart: gilden en ambachten, rederijkerskamers, religieuze gemeenschappen, … Mensen maken de stad. En dat is nu nog zo: het burgerparticipatieproject ‘De Grond der Dingen’ krijgt ook een plek in het museum. Wisselende plaatselijke verenigingen kunnen er zich verder ook tonen aan het publiek.

Het optrekje van Hiëronymus van Busleyden

Terwijl ik op ontdekking ga in het Hof van Busleyden, onmoet ik ook de oorspronkelijke eigenaar. Virtueel dan. Hiëronymus  (1470-1517) erfde het paleis van zijn vader Frans, kamerheer en opvoeder van Filips de Schone. Hij kocht daarna bijna alle eigendommen van zijn buren op, gewoon maar om zijn tuin iets uit te breiden :). Als gezant van de jonge Karel V moest hij echter naar Spanje om diens troonsbestijging voor te bereiden. Hij overleefde het niet: een longontsteking velde hem in Bordeaux.

Dit is het enige portret dat van hem bewaard is. Het is voor slechts enkele maanden aan Mechelen uitgeleend door het Museum of Art in Connecticut. Ik heb er toch wel even staan naar turen…Ook in Leuven is er een van Busleydengang. Moet een bijzonder man geweest zijn!

Wetenschap en kunst

De artsen Rembert Dodoens (1517-1585) en Andreas Vesalius (1514-1564) zijn allebei oud-studenten van het Trilingue-college in Leuven. Een college dat Erasmus met de erfenis van van Busleyden oprichtte… Onrechtstreeks heeft van Busleyden er dus voor gezorgd dat deze twee wetenschappers zich als zodanig konden ontwikkelen.

Dodoens werd stadsgeneesheer in Mechelen en verzorgde zelfs Margaretha van Oostenrijk op haar sterfbed. Vesalius was lijfarts van Karel V en later van zijn zoon Filips II. Het Cruydeboeck van Dodoens en een exemplaar van Vesalius’ werk over anatomie liggen in dit stadsmuseum dan ook broederlijk naast elkaar. Prachtig!

Landvoogdes Margaretha van Oostenrijk was dol op literatuur, beeldende kunst en muziek. Ze hield heel erg veel van meerstemmige gezangen. In het museum geniet je van polyfonische muziek in de ruimte waar Margaretha’s kostbare koorboek is gepresenteerd. En heel fijn: afhankelijk van de plek waar je gaat zitten, hoor je telkens een andere stem. Bovendien kan je in de ruimte ernaast de digitale versie van het prachtig geïllustreerde koorboek doorbladeren. Unieke miniaturen van componist en diplomaat Petrus Alamire !

En ook hier een combinatie van ‘vroeger’ en ‘nu’. Naast oude kunstschatten ontdek je een ‘Wunderkammer’ met moderne beeldende kunst.

Besloten hofjes

Heel biezonder zijn de 16de eeuwse Besloten Hofjes op de zolder van het museum. Het zijn een soort kastjes met heiligenbeeldjes en -relikwieën in mini-tuintjes-van-Eden uit zijde en papier. Objecten voor meditatie en devotie. Ze werden door de gasthuiszusters van Mechelen honderden jaren lang bijgewerkt en onderhouden. Een pietepeuterig geduldwerkje!

Nergens ter wereld vind je zo’n grote collectie. Ze is nog maar sinds kort ontdekt, ze was jarenlang goed opgeborgen. De gasthuiszusters zijn nog altijd eigenaar en gaven de collectie in bruikleen aan het museum.

Tot slot

Bij het buitengaan botste ik bijna tegen dit prachtige boeket. Bleek dat het een modern bloemstilleven in zijde was. Een kunstige verwijzing naar de Vlaamse en Nederlandse bloemschilderkunst uit de 17de eeuw. En een ode aan botanicus Sam Segal (1933-2018) die de holocaust overleefde en meer dan 10.000 bloemstillevens inventariseerde en bloemen determineerde voor musea. De Dodoens van de bloemstillevens dus. En de reden waarom er alleen bloemen uit het Cruydeboeck van Dodoens voor het boeket gebruikt werden…

Ik dwaalde makkelijk twee uur rond in dit boeiende museum. De locatie, de collectie, en de gevarieerde presentatievormen zijn allemaal troeven. En het plaatje klopt: in dit renaissancepaleis geniet je opnieuw van schoonheid, kennis en vakmanschap op vele vlakken. Dus toch een beetje te gast geweest bij ‘homo universalis’ Hiëronymus van Busleyden!

Meer info: museum Hof van Busleyden.

 

Lees ook: 

• De fijnste tips voor een citytripje Mechelen
• Een citytrip naar Leuven
• De mooiste wintertuin van Vlaanderen
• 5 musea in een bijzonder pand in België
• Originele en lekkere eetplekjes in Mechelen
• Hoe ziet het Afrikamuseum in Tervuren er nu uit?
• Wat maakt het beroemde Kröller-Müller museum zo bijzonder?