Op verkenning in Marseille, de oudste stad van Frankrijk

Marseille! De oudste en op-één-na grootste stad van Frankrijk. Bejubeld en verguisd. Wat is er echt van aan? Is Marseille een citytrip waard? Ik ging er met mijn drie zussen op verkenning. Want we vierden een verjaardag. Het werd een super-fijn zussenreisje in een verrassende, mediterrane stad. Met een prachtige oude haven, karaktervolle wijken, lekker eten en boeiende architectuur. (En tot mijn verrassing nog vlakbij een prachtig natuurgebied ook!)

1.La Castellane

“I’m first of all from la Castellane and Marseille” (Zinedine Zidane)

Marseille is net als Parijs onderverdeeld in quartiers (16), elk met een eigen karakter. Dat zorgt er ook voor dat de stad iets bijzonders heeft. Na wat research vonden we een heerlijk appartementje in de wijk Prado, nabij metrostation La Castellane. Niet in de beruchte noordelijke wijk La Castellane (15e arr.) waar Zidane naar verwijst, wel te verstaan.

Ons stekje was de ideale uitvalsbasis om de verschillende buurten van Marseille te verkennen. De krantenkiosken, de boulevards met oude crèmekleurige herenhuizen…het leek wel Parijs. Met een zuiderse touch dan: het warme zonlicht, het linnengoed aan de waslijnen, de kleurige luiken – . Op de centrale Prado-boulevard verstoppen enkele terrasjes zich onder de bomen. Bijna elke weekdag staan er marktstalletjes met verse groenten, maar ook met kledij en prullaria. Een kleurrijke mix aan producten en zeker ook aan mensen. Marseille met haar verschillende wijken is een wereldstad,en niet alleen qua grootte.

2.Klimmen naar ‘la Bonne Mère ‘- Notre-Dame de la Garde

We kwamen na onze reis met de Thalys pas laat in de namiddag aan, maar besloten toch nog de sfeer van de stad even op te snuiven. Om wat overzicht te krijgen. En omdat de maag protesteerde. We wandelden (of beter: klommen) naar de neobyzantijnse basiliek van Notre-Dame de la Garde -‘de Goede Moeder’ – die vanop haar 160-meter hoge kalkstenen rots over Marseille waakt.  Niet toevallig is Maria ook de beschermheilige van de zeevaarders. Waar je ook bent in Marseille, dit beeld blijft een oriëntatiepunt.

Het wordt ons tijdens de tocht maar al te duidelijk dat Marseille een stad is van ‘bergen en dalen’. Goed schoeisel – en goeie knieën – noodzakelijk!

Zonsondergang met zicht op zee

Bij de hekkens rond de kerk bovenop de rots, blijkt dat om 18 uur alles dichtgaat. Nét te laat dus. Maar vanaf een lager uitzichtplatform werpen we nog een fantastische blik op de stad en de zee. Boven ons uit torent het enorme gouden Mariabeeld op de top van de 60 meter hoge klokkentoren.

We zijn niet bepaald de enigen op deze plek, maar genieten samen met een heleboel locals en toeristen van de zonsondergang. De haven ligt aan onze voeten, we zien in de verte de toren ontworpen door Zaha Hadid, de eilandengroep Iles du Frioul en zelfs de opvallende Vélodrome van Olympique Marseille. De thuisbasis van petit Belge Raymond Goethals, ‘de tovenaar’.

3.Afdalen naar de oude basiliek St. Victor

We willen naar het centrum en dalen dwars doorheen de wijk St. Victor af naar de oude haven. Trapjes- trapjes- en nog eens trapjes. En onderweg kruisen we een aantal bezienswaardigheden. Zoals de abdij van St. Victor. Ongelooflijk, zij werd al gesticht in de 5de eeuw na Chr. , bij een begraafplaats voor martelaren. De kerk die er nu nog staat, dateert uit de 13de eeuw. En lijkt eerlijk gezegd meer op een fort dan op een kerk. Geen twijfel over het feit dat deze stoere abdij deel uitmaakte van de verdedigingslinie van de stad!

Plaatselijke lekkernij

Wij laten ze links liggen- het is avond en we hebben reuzehonger. Ons pad loopt -toevallig:)- ook langs ‘Le Four des Navettes’, een gerenommeerde bakkerij (1781). De typische ‘navette’ koekjes van Marseille liggen er bij hopen. We springen er binnen om een voorraadje mee te nemen voor het thuisfront. En om al even voor te proeven, natuurlijk. De zoetige oranjebloesemgeur is bedwelmend. De beroemde koekjes blijken echter niet echt ons ding: ze smaken vrij droog en bloemig. – Ga niet winkelen als je honger hebt! – En we verdenken de 238-jaar-oude ‘Le Four’ ervan om toch een beetje een toeristenval te zijn. Leuk winkeltje om te zien, maar dat is het dan ook. Ook de ‘savonneries’ laten we voor wat ze zijn.

Voor ons ligt immers Le Vieux Port. Met lange linten rode stoplichten van traag bewegende autoslierten in de nauwe straatjes van het centrum. Gelukkig zijn we te voet – hier wil je niet op een zaterdagavond met de auto arriveren, geloof me!

4.Le Vieux Port

Wat een prachtplek is dit! Middenin de stad: een havenbassin vol witte zeiljachten. We snuiven de zeelucht op, horen de zachtkabbelende golven en zien de weerspiegeling van de talloze masten in het water. Eén en al charme. Wij zijn direct verkocht. We genieten van de stemmig verlichte restaurantjes en barretjes op de kade, ontdekken ‘l’Ombrière van Norman Foster en vinden een goedkope en sfeervolle plek om te dineren op zijn Frans. Buiten. Eind oktober. Heerlijk!

Genieten in de charmantste haven

De volgende ochtend nemen we de metro rechtstreeks naar Le Vieux Port. Naar de Quai des Belges natuurlijk, of wat dacht je? Daar is het een drukte van jewelste op de vismarkt. En we draaien ons in alle bochten om onszelf weerspiegeld te zien in en gekke bekken te trekken naar het spiegelplafond van Foster. De erfenis van Marseille Europese culturele hoofdstad  2013 blijft een interessante architecturale vondst en een publiekstrekker. We zijn aangenaam verrast!

Upgrading sinds 2013

De uitverkiezing van Marseille tot Culturele Hoofdstad van 2013 betekende voor Le Vieux-Port een complete metamorfose. De straten rond de haven werden autoluw gemaakt en er kwam een fraaie wandelzone. Langs de kade is er o.a. het zeepmuseum MuSaMa en vanaf hier loop je eenvoudig naar de oude wijk Le Panier, het supermoderne Mucem en de Cathédrale de la Major. Tip voor wie zijn voeten wil sparen: neem de een kleine overzetboot tussen Quai de Rive Neuve en het drukkere Quai du Port (waarachter zich de wijk Le Panier bevindt). De overzet is gratis als je een meerdaagse metrokaart hebt.

5.Twee forten en MuCEM, een architectonisch pareltje

We wandelen verder naar de noordkant van de haven. Le Vieux Port (aangelegd in de 15^e  eeuw!) wordt begrensd door twee forten: Fort Saint-Jean en Fort Saint Nicolas. Over Fort St.-Jean las je al in mijn vorig bericht. En ook over de plek die je absoluut niet mag missen in Marseille: het sprookjesachtige MUCEM. Dit museum, gelegen aan het water en met een loopbrug verbonden met de wijk Le Panier, is qua architectuur zo’n aandachtstrekker dat alleen een rondje eromheen al de moeite waard is. Binnen vind je verschillende collecties, gericht op Europese en mediterrane beschavingen van de vroege oudheid tot vandaag. Een echte architectuurparel. Zooo mooi! Fantastisch fotogeniek en met een geweldig dakterras.

6.Naar de neobyzantijnse pracht en praal van Cathédrale de la Major en de hallen

Van daar kuieren we naar die andere kathedraal. Ik kijk verbaasd: zijn we in Firenze of Sienna? Het lijkt wel zo, door de gestreepte buitenkant van groen marmer en beige kalksteen van de kerk. Vanbinnen is de ze reusachtig, met veel marmer en mozaïek. De Cathédrale de la Major is nog relatief jong (1896) maar staat op een locatie waar al sinds de 5de eeuw kerken werden gebouwd. Wat een geschiedenis draagt deze stad met zich mee!

Het plein en de loodsen voor de kathedraal liggen wit te blinken in de zon. Een buurt die duidelijk in opmars is. Hipsters op elektrische steps zweven voorbij. En Les Halles de la Major zullen in de toekomst nog wel meer tapastentjes en barretjes huisvesten, denk ik zo.

7.Gentrificatie en shoppen in gerenoveerde pakhuizen: Les Docks en Les Terrasses

Ook verder naar het noorden toe is deze wijk, La Joliette, helemaal opgeschoond. Voor chic, hip of modern shoppen zijn er twee grote winkelwalhalla’s. Les Docks is het nieuwe winkelcentrum in de vroegere pakhuizen van de haven. Trendy lifestylewinkels , kledingboetieks, en horeca in overvloed. Direct aan het water (met tussenin een heel drukke baan) zijn er Les Terrasses du Port, met een geweldig uitzicht over de zee. Binnen is er een enorm aanbod van winkels van bekende merken. Les Docks vond ik boeiender omdat er telkens verrassende patio’s zijn ingericht tussen de verschillende pakhuizen in.

8.Naar de smalle straatjes van Le Panier

Na al dat jong geweld, willen we graag kennismaken met de oudste wijk van Marseille. Achter de kathedraal bevindt zich plots een andere wereld. De kleurrijke huizen van Le Panier. Op deze plek stichtten de Grieken de kolonie Massalia in 600 voor Christus. We ontdekken er picture-perfect plaatjes, charmante pleintjes en bekende street art kunstwerken. We dwalen rond in smalle steegjes, kleine ateliers en tussen plots opdoemende terrasjes en pleintjes. De drukte van de grootstad lijkt veraf.

Er zijn ook een paar prachtige oude panden, zoals het vroegere armengesticht La Vieille Charité (!), het Hôtel Dieu (nu een luxehotel) en ook het stadhuis-Hôtel de Ville. De tijd lijkt hier enerzijds stil te staan, en anderzijds krijgt deze buurt terug pit dankzij jonge creatievelingen die zich hier integreren.

9. De kunstzinnige scène bij Cours Saint Julien

’s Avonds trekken we naar het populaire Cours Saint Julien voor een hapje. Onze eerste kennismaking met het volkse, alternatieve plein is wat grimmig. Het is eind oktober en vroeg donker. Op de beroemde trappen bij het metrostation is de doorgang half versperd door groepjes jongeren. Er wordt gerookt, en niet alleen tabak. We zijn blij dat we met z’n vieren zijn. De duisternis op het plein verhult de originele waterpartijen en de vele tags en street art-kunstwerken. Enkele slingers met gekleurde lampjes bij de terrasjes vrolijken de boel op.

Tussen 18 en 20 uur is het hier Happy Hour. In Marseille wordt, net als in Italië of Spanje, laat gedineerd (vanaf 20u). Wij arriveren na acht uur. En doen 2 rondjes over het plein voor we een plekje vinden. Er spreken hier blijkbaar veel vriendengroepjes af. We voelen ons een beetje buitenstaander en observeren de ‘va et vient’ van locals. Drie uur later hebben we… een kleinigheid gegeten. De dienster verontschuldigt zich: ze heeft weinig geslapen. Daardoor wordt er het één en ander vergeten. Of krijgt er iemand twee keer na elkaar hetzelfde gerecht :)…

10. Op adem komen in Palais de Longchamps

De kleurrijke winkeltjes van de multiculturele wijk Noailles houden we voor een volgend bezoek. We exploreren nog één van de groene longen van de stad: het Palais Longchamps met zijn tuinen. Het indrukwekkend paleis-met-park werd aangelegd ter ere van het kostbare water dat eindelijk via aquaducten tot in Marseille geraakte (1861). In het park zien we resten van de oude zoo. Enkele (groot) ouders kuieren er rond met hun kroost. We bewonderen het paleis (ondertussen museum). En genieten van het uitzicht. De rust. We nemen de tijd en praten na met de warme zonnestralen op ons gezicht. Om na dit rustpunt opnieuw de pas erin te zetten. Naar weer een ander stukje Marseille. Vlak naast de spoorlijn.

11.Stadsontwikkeling naast de treinsporen: La Friche

Achter het Centraal Station ligt La Friche la Belle de Mai. Vroeger een tabaksfabriek, nu al meer dan 10 jaar een culturele, alternatieve hotspot. Nog steeds in ontwikkeling. In de oude fabriek ontdekken we expo-ruimtes, er huist een plaatselijke radio, er is een soort co-workingspace, er zijn ateliers en evenementenruimtes. Maar het fijnst is het dakterras ( 8000 vierkante meter !). Paarse en blauwe parasols contrasteren met de ruw-industriële betonnen omgeving. Een hippe bistro biedt originele en tegelijkertijd eenvoudige vegetarische gerechten aan. Fijne wijn en gezonde limonades. Medewerkers uit de sociale economie krijgen hier een kans om werkervaring op te doen.

We zitten naast de spoorlijn, maar door de overvloedige ruimte deert ons dat niet. Grote shelters zorgen voor schaduw en we nemen nog een paar kiekjes als herinnering aan deze reis.

de vroegere loskades van de cartonnerie (La Friche la Belle de Mai)

Citytripje Marseille?

Marseille stond lange tijd bekend als criminele, vuile stad. Maar de laatste 10 jaar is er veel veranderd. Het is er mooi geworden. Schitterend zelfs. En er is enorm veel te beleven en te zien. Want we hadden het nog niet over:

• la Cité Radieuse van Le Corbusier
• toren van Zaha Hadid en het FRAC van Kengo Kuma
• de boottocht naar Château d’ If (de gevangenis uit het verhaal over de graaf van Monte-Cristo)
• de Vélo-fietstocht langs de Corniche
• een bezoek aan de Savonneries
• de stranden van de Îles du Frioul of Plage en  Parc Borély
• een Urban Field Trip met Moving Marseille
• Cassis en les Calanques…

Je raadt het al: Marseille is wat mij betreft absoluut een aanrader voor een stedentrip. Het is een verrassende, bruisende stad boordevol cultuur, geschiedenis en …zalige terrassen!

Ook fijn om te lezen:

• Street art spotten in Marseille
• Wandelen in uniek natuurgebied Les Calanques bij Marseille
• MUCEM, de culturele blikvanger van Marseille
• 6x verliefd op Normandië
• Relaxen in de baai van de Somme
• Luxe, licht en elegantie in de modernistische Villa Cavrois