Schotse Hooglanden: dromen van de betoverende Glen Coe-vallei

Onze eerste reis naar Schotland zindert nog na. We zagen zoveel buitengewone plekken! Een van die droomplekken is de beroemde vallei (= ‘glenn’ of ‘glen’) van de rivier Coe: Glen Coe dus. De oude vulkaanvallei is waanzinnig mooi en we reden er zomaar pardoes door tijdens de rit van Edinburgh naar onze lodge bij Fort William. Het gebied is met zijn vele watervallen, eeuwenoude munro’s en onvergetelijke panorama’s het je van het voor elke natuurliefhebber. Geen wonder dat de vallei ook populair is als  filmdecor (denk: Braveheart, James Bond en Harry Potter). Maar naast die wilde schoonheid heeft hij ook een luguber verleden. Ooit werd hier bijna de hele clan MacDonald uitgemoord.

Glen Coe: here we come!

Naar Glen Coe

De  A82  is zowat de enige weg waarmee je via de fascinerende verlatenheid van Rannoch Moor vanuit Glasgow naar het noordwesten van Schotland rijdt. Na een rit van ongeveer twee uur bol je door dit juweel der Schotse gletsjervalleien: Glen Coe. Je wordt gedropt in een betoverende wereld van groen en blauw, een indrukwekkend landschap waarbij rotsige of begroeide bergtoppen afwisselen met golvende hellingen. En dat alles tegen een zich voortdurend roerende wolkenhemel. Maar is het dreigende spel van wolken en water ergens passender dan hier?

Glen Coe in al zijn lieflijkheid én ruigheid.

Door een betoverende vallei

Het landschap hier werd eeuwen geleden uitgesleten door gletsjers en vulkanische activiteit. De weg door Glen Coe leidt door het hart van een oude vulkaan. Het doet ons denken aan Ijsland.

Bij het begin van de vallei wacht Buachaille Etive Mor ons op, de  ‘Grote Herder van Etive’, de berg die de ingang van de vallei bewaakt. Je komt er ogen tekort!

De A82 slingert langs de rivier terwijl de U-vormige gletsjervallei smaller wordt. Donkergroen en weelderig duiken de Three Sisters op, drie groene bergkanjers die aanleunen tegen de Bidean nam Bian (‘Top van de Bergen), een bergkam met 9 toppen. Tussen de Three Sisters ligt de Coire Gabhail (‘Verborgen Vallei’) verscholen. Hij doet zijn naam alle eer aan: je ziet hem niet vanop de weg en je kan hem alleen te voet bereiken – zoals zo vele plekken hier.

De weg daalt verder, watervalletjes stromen van de bergflanken en verderop word je omringd door weer andere bergkammen zoals de Aonach Eagach.  Zo kom je tenslotte aan bij Loch Leven en het dorpje dat … Glencoe heet.

Massacre of Glencoe

De oude, U-vormige vallei was ooit de trotse eigendom van de MacDonald-clan, maar het grootste deel is nu natuurgebied dat beheerd wordt door de National Trust for Scotland.

Bij de Schotten is Glen Coe berucht, omdat er in 1692 een ware slachting plaatsvond, het ‘Bloedbad van Glencoe’. Volgens de overlevering werden 38  clanleden vermoord door regeringstroepen aangevoerd door een Campbell (een rivaliserende, koningsgezinde clan). De reden was dat de chief van de MacDonalds, Alasdair Maclain, niet tijdig trouw zwoer aan koning William III. Het ‘Massacre of Glencoe’ staat voor het ultieme verraad, omdat de regeringstroepen eerst een week onderdak hadden gekregen bij de MacDonalds en daarna ’s nachts hun gastheren in hun slaap vermoordden en hun huizen platbrandden. De moordpartij strekte zich uit over de hele vallei van Glen Coe en begon gelijktijdig in de drie gehuchten Invercoe, Inverrigan en Achnacon. De MacDonalds die overleefden, vluchtten naar de ‘Verborgen Vallei’ bij de Three Sisters.  Meer dan 40 vrouwen en kinderen kwamen er om van ontbering.

Volgens oude legendes kan je nog steeds ’s nachts de Banshee horen huilen en onheil aankondigen boven de in mist gehulde rivieren van Glen Coe.

Doen en zien in Glen Coe

Wandelen, klauteren, bergbeklimmen en van waanzinnig mooie uitzichten genieten, daarvoor moet je in het natuurgebied van Glen Coe zijn. De oude, afgeronde en kegelvormige bergen van rond de 1000 meter hoog lijken makkelijk te onderwerpen ukkies in vergelijking met (relatief) jong gebergte als bijvoorbeeld de Dolomieten, maar schijn bedriegt. De hellingen zijn vaak erg steil en de paden lijken soms eerder kleine rivierbeddingkjes met een verraderlijke bodem van losse keien. Tussen de lage heidebegroeiing borrelen verborgen bronnen, oriëntatie is hier moeilijk en het weer slaat verraderlijk snel om… Dat alles maakt een wandeltocht in Glen Coe natuurlijk nog avontuurlijker. En de voldoening des te groter.

Tip: Ga hierniet op pad zonder stevig schoeisel, beschermende kledij, een flesje water en last but not least: een kaart of print van je wandelroute –  alle mobiele info is hier onbruikbaar wegens geen bereik. Bij All Trails vind je heel wat wandelingen – de meeste wel in de categorie ‘zwaar’ … m.a.w. : voor geoefende bergwandelaars.

NB. Je hebt een auto nodig om dit natuurgebied te bereiken, want de vertrekpunten liggen wat te ver van de bewoonde wereld (te voet althans). Parkeren langs de A82 kan alleen op een beperkt aantal vrij kleine parkeerterreinen (ong. 10 auto’s) die je ook op Google Maps vindt. In het Schotse vakantieseizoen (augustus) kan het gebeuren dat je geen parkeerplaats vindt . Byebye, dagtocht.

Lagangarbh Hut, the wee white cottage

Wij vonden een stopplaats op  de kleine parkeerstrook tegenover het witte huisje Lagangarbh Hut, aan de voet van de imposante Buachaille Etive Mor bij het begin van de vallei. De cottage is een schattig herkenningspunt dat ondertussen bijna een bezienswaardigheid is geworden. De charmante vroegere keuterboerderij verzinkt in het niets tegen de flank van de reusachtige bergkam. Een les in nederigheid.

Ben je lid van een bergwandelaars- of bergbeklimmersvereniging, dan kan je je kandidaat stellen om in Lagangarbh te logeren. De National Trust voor Schotland beheert het huisje nu en de Scottish Mountaineering Club staat in voor het onderhoud. Achter het huis start de wandelroute naar de top van Buachaille Etiv Mor.  Categorie: ‘zwaar’.

The Devil’s Staircase

Buachaille Etive Mór beklimmen, een ‘uitdagende’ wandeling van 8 mijl waar je een dag over doet, leek ons wat te ambitieus voor onze eerste kennismaking met de Highlands. We waren dus supergelukkig toen we een wegwijzer spotten naar ‘The Devil’s Staircase’: een pad dat deel uitmaakt van de lange afstandsroute de West Highland Way (Glasgow- Fort William, 152 km).Etappe 7 loopt van Kings House naar Kinlochleven en is 14 km lang. De klim naar boven vanuit Glen Coe is de ‘Devil’s Staircase’. En wonder boven wonder: er staat zelfs een wegwijzer op de A82 – een zeldzaamheid in Schotland, waar je bijna letterlijk een padvinder moet zijn om op het juiste … pad te blijven.

Wij volgden het steile pad vanaf Glen Coe zo’n luttele 2 km tot we op de bergkam stonden en een geweldig uitzicht hadden op de twee kanten van de vallei: een tocht die haalbaar én fantastisch was! Reken toch snel zo’n drie kwartier om naar boven te puffen, de magnifieke panorama’s in je op te nemen en ze te vereeuwigen. En eenzelfde tijd om met enigszins verzuurde kuiten en verbeten, op de stenige ondergrond gerichte blik, de afdaling af te werken.

Na een bruggetje loopt het pad zigzaggend – en tegelijkertijd ook heel steil – naar boven tussen de paarsrode zomerheide, geelgroene grassen en helder klaterende bronnen. Om je heen strekt zich de betoverend groener-dan-groene vallei uit met de allermooiste vergezichten. Boven duidt een cairn (een hoop stenen) het hoogste punt aan en vandaar overzie je de machtige bergkammen die de vallei insluiten. De weg daalt vandaar langzaam verder af naar Kinlochleven.

We vertrokken in volle zon en kwamen met donkere wolken en de eerste regendruppels op ons gezicht terug bij de auto. Herten, wilde katten of vossen spotten schoot erbij in… onze verrekijker lag nog in de koffer.

Andere leuke bezienswaardigheden en activiteiten in Glen Coe

Meeting of Three Waters

4 à 5 kilometer westelijker dan de Devil’s Staircase zijn er verschillende watervallen, soms zie je ze al vanop de weg, soms moet je even klimmen. De Meeting of Three Waters is een natuurlijke samenvloeiing van de rivier Coe, de Coupall en een beek die van de berg afstroomt. Een dramatisch zicht,  die witte linten die van de rotsen stromen, vooral als het geregend heeft en er veel water is.  Al kan je natuurlijk niet vergelijken met de Noorse of Ijslandse watervallen.

Ook verder door, richting het dorp Glencoe, zijn er nog watervallen.

Three Sisters en de ‘Lost Valley’

Sprookjesachtig en geheimzinnig ogen de merkwaardige Three Sisters, geflankeerd door de andere bergen van Bidean Nam. Tussen Beinn Fhada, ‘Sis 1’, en Gearr Aonach, ‘Sis 2’, bevindt zich de mythische ‘Lost/Hidden Valley’, Coire Gabhail, in de 17de eeuw de geheime thuishaven van de MacDonalds -clan. Vanaf het parkeerterrein op de A82 bij Allt-na-Ruigh kan je de ‘Lost Valley Trail’ lopen naar de vallei: zo’n 6 kilometer in totaal (heen en terug) waar je 2 à 3 uur over doet, afhankelijk van de omstandigheden. En van je oriëntatievermogen. Onderweg moet je een keer een rivier oversteken en is er ook een stuk waarbij je houvast krijgt via een kabel. Je hoeft niet noodzakelijk de hele route te doen, de aanloop van deze tocht is ook al de moeite waard. Blogster Diana van Stripe Away geeft een goeie beschrijving.

Tip: tijdens het hoogseizoen heb je meer kans op een parkeerplek voor 10u of na 16u. In de vooravond ogen de wegen in Schotland zelfs vaak heel verlaten.

Bidean Nam Bian 

De Three Sisters zijn uitlopers van de bergketen Bidean Nam Bian. De verschillende toppen van die keten zijn te beklimmen en vormen opnieuw ‘uitdagende’ dagtochten voor geoefende bergwandelaars. De hoogtemeters, ondergrond en lengte van de tocht bepalen tesamen met de weersomstandigheden de zwaarte ervan. Reken erop dat je vrij veel kans hebt op natte voeten, want vaak moet je beekjes en bronnen oversteken. Bij veel regen worden dit riviertjes. Meestal zijn er wel (glibberige) stapstenen om ze over te steken, stokken zijn ook nuttig in zo’n geval. Paden kunnen zompig en drassig zijn bij slecht weer. Klauteren over rotsen hoort er ook bij. Fit zijn, een beetje ervaring hebben met bergbeklimmen en niet bang zijn om de Schotse elementen te trotseren zijn best wel handige eigenschappen als je de tochten naar de toppen van Bidean Nam Bian wil aanvatten. Maar de ervaring en de unieke panorama’s zijn een fantastische beloning.

In afgelegen valleien zoals deze doen er heel wat verhalen de ronde. Zo werd volgens de mythe de Keltische held Ossian hier op de bergkam van Aonach Dubh geboren in een grot. De ingang is een merkwaardige smalle, 30 meter hoge verticale opening in de bergwand. Minder romantische zielen zeggen dat de holte ontstond door een kolom basalt die afbrokkelde.

Loch Achtriochtan

Vlakbij de weg ligt ook het meer van Achtriochtan, met een stopplaats en uitkijkpunt. Het dorpje Achtriochtan is al eeuwenlang verlaten, na een overstroming. Als je vanuit  Glencoe komt, is dit een fijne plek om een eerste keer te genieten van het uitzicht over het kleine loch, de rivier Coe en een  idyllisch wit huisje tegen een achtergrond van bergflanken getooid met watervallen.

Hagrid’s Hut

Vlakbij het meer Achtriochtan is er ook een afslag naar de kleine vallei die de filmlocatie was voor Hagrid’s Hut in de Harry Potter-films.

De hele vallei diende trouwens vaak als filmdecor voor Harry Potter:  zo zijn de omgeving van en de landschappen rondom Hogwarts in werkelijkheid gesitueerd in Glen Coe. Ook tijdens de Zwerkbalwedstrijden en het Triwizard Tournament in ‘Harry Potter and the Goblet of Fire’ vormt de vallei de achtergrond.

Signal Rock

Nog westelijker, richting het dorpje Glencoe, vind je langs de A82 het vertrekpunt voor de korte wandeling door bosrijk gebied naar Signal’s Rock. Dit zou volgens de legende de plaats zijn waar ooit het teken werd gegeven door de ‘Redcoats’ om het Bloedbad van Glencoe  in te zetten.

Glencoe

Het stadje Glencoe ligt schilderachtig tussen de oevers van Loch Leven en de voet van de beroemde glen. Het maakt deel uit van het Lochaber Geopark in de Highlands.

Er zijn verschillende wandelingen uitgestippeld in de buurt, waaronder de Glen Coe Geotrail, waar je kan zien hoe gletsjers en hevige vulkaanontploffingen de ruwe bergpieken in de vallei hebben uitgesleten. Glencoe is ook de thuisbasis van het Glencoe Mountain Rescue Team, een groep vrijwilligers die wandelaars en bergbeklimmers die de regio willen ontdekken, bijstaan.  Regelmatig komen al te enthousiaste sportievelingen in de problemen door de barre weersomstandigheden. Naast regen en kou is de snel opkomende mist soms een levensgevaarlijke spelbreker op de steile hellingen en bergkammen.

Aonach Eagach Ridge

Alleen voor waaghazen, deze tien kilometer lange bergkam. Het wandelpad bij Glencoe is zo’n 9 kilometer lang en de top ligt op meer dan 900 meter hoogte. Het pad wordt in het magazine WiredForAdventure omschreven als een van de smalste wandelpaden ter wereld, met gevaarlijk steile hellingen aan beide kanten. Ieder jaar wagen slechts enkele tientallen wandelaars en bergbeklimmers de tocht over de bergkam.

Glen Etive en Skyfall Road

Glen Coe zou de fictieve geboorteplaats zijn van Ian Flemings James Bond. Daarom keert hij er ook naar terug in de film ‘Skyfall’.  Dankzij de rit van Daniel Craig en Dame Judi Dench is de single track road door Glen Etive ondertussen de ‘Skyfall Road’ geworden. Als je voldoende tijd hebt, zeker de moeite om de 18 kilometer langs de rivier de Etive af te leggen – hoorde ik, ons lukte het niet. Voorzie minstens een halve dag voor de route heen en terug, het is immers een eenbaansweg  – met uitwijkstroken om een tegenligger te passeren. Ongeveer een uur lang volg je de rivier, tot je bij het dorp Gualachulain bent. Daarna loopt de weg dood en wandel je te voet verder naar het Loch, dat een oase van rust zou zijn en geflankeerd wordt door dramatisch-mooie bergen.  Daarna moet je via dezelfde weg weer terug naar de A82.

‘Munro-bagging’

Een nieuw begrip voor ons, doodgewone natuurliefhebbers. Maar blijkbaar een doel  in het wereldje van Schotse (en buitenlandse) bergfanaten: zo veel mogelijk munro’s in the pocket hebben. Ervaren bergwandelaars en bergbeklimmers weten het wel: in het natuurgebied van Glen Coe zijn er zo’n achttal munro’s (bergtoppen boven de 900 meter) te overwinnen.

Laat mij ondertussen  maar à l’aise van al deze buitengewone natuurpracht genieten! Tot gauw!