Straatkunst spotten in Antwerpen-Luchtbal

Straatkunst kijken in Antwerpen?  Dat kan volop in het centrum van de stad. Of,  in een minder bekende en minder gepolijste context, in de sociale woonwijk Luchtbal in het noorden van Antwerpen. De Luchtbal is een wat troosteloos gebied met torenblokken en arbeiderswoningen, omsingeld door de haven,  de spoorweg, de snelweg  en het Albertkanaal. Het soort wijk waar straatkunst om elke hoek loert. Maar waar ze ook buurtbewoners verenigt en de leefomgeving verfraait.  Ik exploreerde de kant-en-klare straatkunstroute van de Luchtbal en ontdekte nog veel meer street art.

De Luchtbal

Vreemde naam toch voor een wijk, dacht ik. Maar eenvoudig te verklaren. In het woord ‘luchtbal’, dat allang niet meer wordt gebruikt, herkent iedereen het woord dat we wèl nog hanteren: ‘luchtballon’.  En ja, inderdaad, op deze plek landde ooit een luchtballon. Een plaatselijke herbergier met commerciële feeling sloeg direct munt uit de spectaculaire gebeurtenis en hernoemde zijn café ‘De Luchtbal’. De rest is geschiedenis.

Straatkunst spotten in het station Antwerpen-Luchtbal

Als we in het kleine stationnetje -zonder stationsgebouw- uitstappen, horen we het verkeer van de A12 en  de Noorderlaan onmiskenbaar voorbij zoeven. De snelweg, de ring, ze snijden de woonblokken van deze wijk kunstmatig af van het leven in de stad. Maar als je even richting winkelcentra en Kinepolis wandelt, zit je direct tussen de pakhuizen van de haven en heb je een zicht op de Schelde.

Maar terug naar de halte Luchtbal. Bij de sporen zien we al overal graffiti. En we hoeven slechts de trap naar beneden af te dalen of we worden getrakteerd op een massa muurschilderingen naast en in de gangen onder de sporen.

Straatkunst zone

En dat is niet verwonderlijk. Sinds 2016  is de zone onder het treinstation van Luchtbal de ‘vierde erkende zone voor street art’ in Antwerpen. Jonge (en oudere) straatkunstenaars mogen hier dag en nacht hun street art talent oefenen, tonen en verbeteren.  Een hele strook betonpijlers is hiervoor beschikbaar. Cool!

Ik voel me wel overweldigd door de massa kleuren en vormen die over en door elkaar worden gebruikt. Niet altijd even respectvol voor ouder werk. Maar tijdelijkheid: dat is natuurlijk ook tekenend voor straatkunst. Ook in Londen Shoreditch merkten we dat na enkele maanden bepaalde muurschilderingen er totaal anders uitzien of zelfs verdwenen zijn.

Een idee van wat er bij de halte Luchtbal zoal te zien is? Wat vind je van deze bijvoorbeeld:

Graffiti-jam muur

Vlakbij het station wandelen we nog langs de reusachtige muur die door een hele groep plaatselijke kunstenaars werd beschilderd. Buurtwerker Arno Arnouts organiseerde hier in 2014 een graffiti-jam (BUGT: Big Uncle Graffiti TEam). Opvallend is de intrigerende blik van het knap geschilderde aapje door Smok. (Smoks muurschildering van een vis in de Asiatsite in Vilvoorde is ook verkozen tot één van de vijf mooiste Belgische street art kunstwerken van het jaar 2020)

• Back to Nature graffiti jam van verschillende artiesten, o.m. de aap van SMOK – Groenendaallaan 240

Nog meer reusachtige straatkunst in Antwerpen-Luchtbal

Vergeet ook deze niet, aan de andere  buitenmuur van het station, de kant van Nederland. Daar is eveneens een gigantisch werk te bewonderen, dat Antwerpen als modestad positioneert. Althans zoals Antwerps toptalent Steve Locatelli het ziet. Als ik het niet gelezen had, zou ik er eerlijk gezegd niet opgekomen zijn. Maar de muurschildering is wel ongelooflijk indrukwekkend door zijn opbouw, de kleuren…en door zijn afmetingen natuurlijk. Een blikvanger die in opdracht van de NMBS gemaakt is.

De muur van 80 meter lang en 9 meter hoog is ook gepimpt door twee andere kunstenaars: Derm en Eva Mouton showen elk hun tekenkunsten. Ik ben absolute fan van Eva’s cartoons, maar in het gezelschap van Locatelli en Derm verschuift Eva’s werk toch naar de achtergrond. Met Derm’s ‘Future Train’ lijk ik wel middenin een graphic novel te zitten,  en de overdonderende futurische trein/machine vliegt nog net niet van de muur. Arrrgh!

• Fashion City door Steve Locatelli – Groenendaallaan

• Derm: Trein naar de toekomst –  Groenendaallaan

Straatkunst spotten met de Day One street art route

Naast de street art zone en de muurschilderingen bij de spoorweg, is er ook een heuse street art route in de Luchtbal. In 2013 startte een creatieve buurtwerker met het opleuken van de verloederde wijk via het Day One project. Gedurende een week gaven lokale en internationale kunstenaars, maar ook kinderen uit de buurt, scholen en senioren  hun wijk en de vervallen panden meer kleur tijdens dit ‘Day One’ street art festival.

Oude bouwvallen verdwenen intussen (samen met de straatkunst die ze sierde) en er verrees nieuwbouw. Maar je kan nog veel werk uit 2013 ontdekken in de wijk. Gratis en al wandelend of fietsend. En meestal gewoon vanop straat.

Even rondkijken naar wie er hier zijn fantasie de vrije loop gaf?

• ‘Untitled’ en ‘What’s on your Mind?’ van Phlegm – Columbiastraat 8A en Columbiastraat 110

De werken van de Britse topper Phlegm in de wijk kan je niet missen. Phlegm is een straatkunstenaar uit Sheffield. Hij staat bekend om zijn zwart/witte karakters, die minutieus zijn uitgewerkt.

Ik ontdek het reusachtige internationale kunstwerk op  de muur van het plaatselijk cultureel centrum. Grafisch erg knap en origineel. Maar qua sfeer nu niet bepaald vrolijk, toch? Even verderop liet Phlegm zich nog een tweede maal gaan.

Untitled, Phlegm 2013

• Totem of life door Strook – Columbiastraat 8A

Kleurrijk daarentegen is de torentotem van Strook op deze school. Fascinerend om deze ‘wolfpack’ van dichterbij te bestuderen!

• Leave your mark van Matthew Dawn – Hondurasstraat 3-11

Voor dit werk moet je naar het binnenplein van de Canadablokken. Het is een herinnering aan het Day One Festival, dat eigenlijk de start was voor een visuele opwaardering van de wijk. Matthew Dawn die gewoon een handje kwam toesteken, maakte de muurschildering  snel en zonder voorbereiding. Ze is er nog altijd.  Hij liet duidelijk een  merkteken achter :).

• Jaune

Op dezelfde binnenplaats is er nog meer street art te bewonderen. Ook één van mijn favorieten, Jaune, tekent hier present. Net zoals in Leuven en Oostende poetsen, praten of rusten zijn fluo-vuilnismannetjes de stedelijke straten. En opnieuw zijn er talloze kleine grapjes te ontdekken in dit -letterlijk-  lange verhaal van stencil art.  Zalig!

• Chick Love door A Squid Called Sebastian – Canadalaan 250

Bij het kleine wijkschooltje met groentetuin en kippen, spelen kinderen onder het koesterend oog van  deze grote grappige reuzenvrouw met groen blaadjeshaar. Ze knuffelt zorgzaam de kip uit de buurttuin. Een GVR-variant voor de Roald Dahl-fans, bedenk ik. Warm en passend.

A Squid Called Sebastian is geboren in Boston (USA), maar getogen in België. Zijn vader was kunstleraar en gaf de liefde voor het tekenen duidelijk door aan zijn zoon, die ondertussen professioneel street artist is en atelierwerk mixt met kleurige muurschilderingen ter plekke.

 

Hip Jeugdhuis

Ergens onderweg in de wijk botsen we op deze ‘Transformers’ die zich een pad banen door de jungle. Indrukwekkend door hun formaat. De containers zijn beschilderd door de Belg Wilson. Ze  dienden van 2016 tot 2018  tijdelijk als jeugdhuis van de Luchtbal, in afwachting van een nieuwe ruimte waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten.  Jeugdorganisatie Jes werkte hiervoor samen met de jongeren uit de buurt en het architectenbureau Met zicht op zee. De link naar de vlakbij gelegen haven is duidelijk, en tegelijkertijd hangt er een soort vrijbuiterssfeertje rond deze industriële boomhut voor jongeren.

‘Transformers 2030’ door Wilson – Columbiastraat 102

Tour Elentrik 2020

Opvallend zijn ook de kleine kleuraccenten van de vrolijke nutskasten die ik tussendoor spot. Al dan niet met een grappige noot erbij. In de lente van 2020 is ook het streetart-project ‘Tour Elentrik’ van Treepack neergestreken in de wijk Luchtbal. Professionals en lokale creatievelingen gaven de nutskasten een stevige lik verf  tijdens de eerste coronalockdown. Buurtbewoners konden toen street art workshops volgen en het resultaat vind je nu dus verspreid over de wijk. Een leuk evenement toen, en een blijvende meerwaarde achteraf. Mijn selectie:

• Time is Monet van Cathy Hale – Canadalaan 103

Cathy Hale 2020

• Cute Critters van Jonathan De Vos  – Antwerpen Luchtbal Kerk

• Passing by van Simon Mannaerts  -Groenendaallaan 384

Er is dus heel wat interessante straatkunst te spotten in Antwerpen-Luchtbal.

Voor we de trein terug nemen, wandelen we nog even stevig door tot aan “tScheld”. Op de drukke brug waaien we bijna weg. Maar we genieten er van het zicht op de grootste haven van ons land en bewonderen het Havenhuis, de schitterende architectuurdiamant van wijlen Zaha Hadid… Inspiratie voor een nieuwe uitstap!

Praktische info

Neem de trein naar het station Antwerpen-Luchtbal en download het plannetje met de Day One street art route. Een nog vollediger beeld krijg je met de Street Art Cities App. Handig!

Ook leuk om te lezen

• Een street art fietsroute in Leuven
• Street art bewonderen in Oostende – The Crystal Ship
• Street art spotten in Marseille
• Waar vind je beroemde street art in Londen Shoreditch?
• Uit-tip: de school met de mooiste art nouveau-wintertuin (OLV-Waver)