All we have to do, is to decide what to do with the time that is given to us” (J.R.R. Tolkien)

Lijkt simpel. Maar dat is het niet altijd. Tijd is iets fascinerends. En dat is ook de expo ‘De tussentijd’ in museum Voorlinden. Een gloednieuw museum in de buurt van Den Haag. Een uit-tip dus.Tijd … voor een bezoekje aan museum Voorlinden in Wassenaar!

De plek: het landgoed Voorlinden

Vlakbij de villa’s van Wassenaar en de duinen van de Noordzee vind je landgoed Voorlinden. Het domein met uitgestrekt park bestaat al enkele eeuwen. Begin van de 20ste eeuw  kwam er dit stulpje in cottagestijl bij :). Gebouwd door een Engelse architect, omdat de vrouw van de toenmalige jonker-eigenaar Britse was.

Van country house naar museum Voorlinden in Wassenaar

In 1999 werd Huis Voorlinden gerestaureerd en voor evenementen verhuurd. Sinds 2011 is het eigendom van kunstverzamelaar Joop van Caldenborgh.  Hij trok er een nieuwbouw op, een privé-museum. Ongeveer een jaar geleden, in september 2016, ging het open voor het publiek. In het Huis Voorlinden vind je nu het museumrestaurant.

Ingebed in het landschap

Het museum zelf is een heel modern gebouw, ontworpen door architect Dirk Jan Postel. Toch past het in de omgeving. Het oogt luchtig door het vele glas en de zandkleurige natuurstenen muren. Als je de museumtuin aandachtiger bekijkt, herken je ook onmiddellijk de stijl van Piet Oudolf. Grote namen dus voor dit nieuwe museum.

Grote namen in de privé-collectie

En dat geldt eigenlijk ook voor de collectie. Naast minder bekende moderne en hedendaagse kunstenaars, zag ik er ook beroemdheden als Anselm Kiefer, Louise Bourgeois, Damien Hirst, Marcel Broodthaers, George Morandi, en noem maar op. Of althans … hun werk. Het museum heeft de grootste privé-kunstcollectie van heel Nederland.

De expo: De tussentijd

Het thema van deze tijdelijke expo verwijst naar de tijd zoals je die persoonlijk ervaart. De niet meetbare innerlijke tijd. Het zijn de momenten waarop je alles loslaat en openstaat voor het nieuwe en onverwachte. De expo toont werken die je hierbij doen stilstaan. Die doen vertragen en doen nadenken over tijd of tijdservaring.

Geweldige kunstwerken

Er zitten niet alleen betekenisvolle maar ook erg mooie werken tussen. Ik toon er jullie enkele.

Een monumentaal drieluik van Anselm Kiefer is de Karkunkelfee. Zoals vaak bij Kiefer is het schilderij in lagen met verschillende materialen opgebouwd en bijna driedimensioneel. Een werk over sagen en verhalen door de tijden heen.

Je ziet er ook een spiraalvormige installatie van Sabrina Mezzaqui: zij verknipte de Divina Commedia van Dante Alighieri maniakaal. Ze knipte de aan elkaar geplakte bijna doorschijnende pagina’s in patroontjes en visualiseert zo de reis van Dante (door hel, vagevuur en hemel). Of maakt ze tastbaar. Ik vraag me af of het werken aan deze installatie even lang geduurd heeft als het lezen van het boek?

Indrukwekkend zijn ook de zwarte vliegers van Arturo Hernandez Alcazar. Dreigend hangen ze bewegingloos in de lucht. De tijd staat stil. Maar wat brengt de toekomst?

Grapjes of toch niet?

Gavin Turk heeft me bij de neus met zijn ‘Pile’.  De vuilniszakken zijn in werkelijkheid loodzwaar. Van geschilderd brons. Vluchtige afval wordt vereeuwigd. En herinnert er contradictorisch aan dat alles voorbijgaat.

Daarna zie ik een reeks zwartblinkende kaders. Conceptuele kunst van Marinus Boezem. Hij laat op verschillende plaatsen in de wereld lichtgevoelig fotopapier verkleuren door de zon. Na drie seconden zijn tijd en plaats een zwart vlak geworden. Alleen door de witte tekst merk je nog waar de foto genomen is. Ik zou er zelf niet opkomen. En je vraagt je natuurlijk stiekem af of hij wel echt op al die plekken geweest is?

De tijd dringt

Pakkend is de installatie van Coen Kamp, ‘Wait’. Het getik van de wekkers, de lege stoel, de onzekerheid van de kunstenaar die wacht op het medisch rapport over zijn toekomst. Coen Kamp heeft nooit de echte opstelling van zijn installatie gerealiseerd gezien.

En dan de 342 verschillende maatbekers van Oscar Lourens in ‘Grey Measurements’ ! Door de grijze verf zijn de inhoudsmaten onleesbaar gemaakt. Meten is niet langer weten. De grip op de werkelijkheid verdwijnt.

Het grote en het kleine

In het werk ‘Buddha’ van Michelangelo Pistoletto houdt een houten Boeddha ons een spiegel voor: ik zie mezelf in het hier en nu. Maar voor Pistoletto is de spiegel ook een verbinding tussen verleden-heden-toekomst. Moet ik even over nadenken. Confronterend?

In het museum word je ook verrast door kleine schatten. Zoals deze ‘Weed’ van Tony Matelli. Het gewone en alledaagse fijn gesculpteerd in brons én waarheidsgetrouw geschilderd. Je kan het niet langer vertrappelen, door de ingreep van de kunstenaar krijgt het eeuwigheidswaarde. Knap!

Geniaal of gek?

Olafur Eliasson ken ik vooral van zijn Little Sun-project. Maar ook van het Rainbow Panorama op het dak van het museum in Aarhus (DK). Zijn kunst gaat vaak over tijd, licht, waarneming en natuur.’Your Solar Attention’ bestaat uit 24 gedeeltelijk vergulde kristallen bollen. Ze zijn telkens iets gedraaid ten opzichte van elkaar. Zo krijg je ook elke keer een andere reflectie van jezelf en de ruimte. En het werk doet natuurlijk ook denken aan de standen van de maan of de planeten, aan de dag/nacht-cyclus, aan onze tijdrekening.

De ‘Dots’ van polkadot-crazy Yayoi Kusama wil ik jullie ook nog tonen. In Washington schoof ik aan om haar Infinity Mirror Rooms-installatie in het Hirschhorn te kunnen zien, maar er was ein-de-loos veel volk. Afgedropen dus. Kusama heeft al jarenlang last van hallucinaties. Ze probeert grip te krijgen op zichzelf en haar obsessie met het oneindige door de repetitieve herhaling van eindeloze stippen in haar werken.

En ik eindig met een typisch vanitas-motief. Robert Zandvliet reduceert de schedels in ‘Pyramide de Crânes’ trefzeker tot de essentie. Uiteindelijk gaat het voor hem slechts om transparante witte en zwarte vlekken perfect geplaatst op een doek.

 

 Tijdelijke Expo Michael Johansson

Nog tot januari loopt er ook nog een kleine expo van de Zweed Michael Johansson. Hij verzamelt alledaagse voorwerpen en probeert er perfecte assemblages van te maken. Vervreemdend, maar ook heel leuk om zien.

Als je bij Voorlinden aankomt, is de kleurige frigobox-iglo buiten een echte eyecatcher. Grappig, en toch klopt het ergens ook wel.

Permanente collectie van museum Voorlinden

En dan is er nog de permanente collectie. Je kan erboven, ertussen en errond (of erin) lopen en daardoor beleef je de kunstwerken ook meer. Super!

Zo is er imponerend monumentaal werk van Richard Serra in Cortens staal, ‘Open Ended’.

NB. Ander werk van hem vind je o.a. in Guggenheim Bilbao.

En de ‘Swimming Pool’, een nepzwembad van de Argentijn Leandro Erlich. Bijna een attractie! Met een 10cm dik laagje water tussen glas wekt Erlich visueel de illusie van een zwembad op. Zelfs lichtinval en reflectie lijken net echt!

Hij maakt ook geweldige installaties met gevels van huizen, trappen,… De rode draad is telkens optische illusie. Boeiend!

Ook tussen de prachtige pastellen glassculpturen van Roni Horn kan je zomaar doorwandelen.

Glimlachend neem ik uiteindelijk afscheid van het ‘Couple under an Umbrella’  (Ron Mueck) en museum Voorlinden te Wassenaar.

Ik onthou: prachtige hedendaagse kunst in een heel fijn kader! Absoluut de moeite van een uitstapje waard!

Tijd maken hiervoor, denk ik zo.

Nieuwsgierig naar meer? Lees ook:

• waarom het beroemde Kröller-Müllermuseum zo bijzonder is
• waarom je het Designmuseum in Gent moet bezoeken
• hoe het Afrikamuseum in Tervuren er nu uit ziet
• over het verborgen museum van Licht en Landschap in Roeselare
• vijf redenen om de fantastische Tate Modern in Londen te bezoeken
• het Guggenheim in New York: het pareltje van Lloyd Wright
• het Reina Sofia Museum in Madrid bewonderen