De maan schijnt op de Joe-Mei-berg, een boordevolle schaal.
Haar glans vloeit in de oeverdamp en wordt daar droef en vaal.
Lang leefde ik met u in deze stad. Vannacht moet ik weer varen.
Soms heeft een mens volmaakt geluk, maar kan het niet bewaren.”
Ukiyo-e: Japanse kunst in België
Het land van de rijzende zon en van de Fuji-berg… exotisch en fascinerend ? Het Jubelparkmuseum in Brussel heeft in elk geval een uitgebreide collectie Japanse houtblokprints (18de-20ste eeuw) in huis. Maar die is meestal goed opgeborgen. Want: de fijne meesterwerkjes zijn bijzonder lichtgevoelig. Ter ere van de 150-jarige samenwerking tussen België en Japan worden ze van januari tot maart 2017 tentoongesteld. Met het Atelier digitale en grafische vormgeving van de academie trok ik naar Brussel op ontdekking. Even mee proeven van Ukiyo-e, de mooiste Japanse prenten in Brussel?
De techniek van de Japanse prentkunst
Bij het begin van de expo is er een geweldig filmpje te zien. Dat toont hoe de houtblokdrukken gemaakt worden. Een must. Daarna heb je ein-de-loos respect voor het vakmanschap en geduld waarmee de prints gemaakt werden.
Verhelderend is ook een superlange vitrinetafel. Die toont de 24 stappen die een prent doorloopt. Je hebt telkens links de (voorlopig) volledige print en rechts de afdruk die eraan is toegevoegd. Als je alleen het eindresultaat ziet, heb je geen idee van hoeveel verschillende stappen er aan voorafgegaan zijn. Hieronder zie je er enkele.
Ukiyo-e ?
Ukiyo-e betekent ‘afbeelding van het vlietende leven’. Dit verwijst naar het onderwerp van de 436 prenten in houtblokprint. Ze gaan allemaal over het ‘vluchtige leven’, de pleziertjes, de kleine en grote tijdelijke geneugtes.
Je ziet dus vele prints van courtisanes (bijin-ga) en acteurs (yakusha-e) of beroemde BV’s of beter : BJ’s. Voorlopers van Astrid, Nathalia en C°. Maar dan 18de-eeuws. En oosters.
In de 18de eeuw was het een populair tijdverdrijf van de Japanse adel om mini-lapjes kostbare stof op de prenten te kleven. Zo werden die driedimensioneel. Zie je de fluwelige rode tresjes hieronder?
Indrukwekkende landschappen van Hokusai en Hiroshige
Naast de vele afbeeldingen van BJ’s, zijn er ook erotische prenten en luxueuze werken uit privé-verzamelingen te bewonderen .
En de prachtige landschappen van iconische kunstenaars als Hokusai en Hiroshige haal je er zo uit natuurlijk. Ze vereeuwigen het traditionele Japan.
‘Moderne’ ukiyo-e uit de 19de eeuw
Maar ook de latere prenten (einde 19de eeuw) zijn de moeite waard. Je ziet hoe Japan ‘moderniseert’ door het toenemende contact met de buitenwereld. Typisch Japanse elementen verdwijnen gedeeltelijk.
De kleuren van de prenten roepen soms een nostalgische sfeer op. Ze deden me denken aan het prachtige verhaal Zijde van Alessandro Baricco.
Schitterende stoffen, zijde, aan alle kanten van de draagstoel, duizenden kleuren, oranje, wit, oker, zilver, niet één kiertje in dit schitterende nest, alleen het geruis van die kleuren die in de lucht golfden, ondoordringbaar, lichter dan het niets.”
De teloorgang van een tijdperk.
Wonderbaarlijk hoe zulke kleine en fijne tekeningen zo veel kunnen oproepen.
Het zijn delicate pareltjes uit de schatkamer van het museum. Ze verdienen het beslist om (even) het daglicht te zien.
Ukiyo-e, de Japanse prenten in Brussel, zijn echt een buitenkans voor de liefhebber!
Update december 2020: exclusieve pop-up
Ondertussen veranderden de KMSKG in het MKG, het Museum voor Kunst en Geschiedenis Brussel (Art&History Museum Brussels). Uitzonderlijk is er een exclusieve pop-up expo op 26 en 27 december 2020 waar deze fragiele collectie met o.m. de beroemde ‘Golf’ van Hokusai te bewonderen is. Voor iedereen die houdt van verfijnde tekeningen en vakmanschap …en die bovendien snel is! Reserveren doe je via de website van KMG.
Ook leuk om te lezen:
- Wat maakt het beroemde Kröller-Müller Museum zo bijzonder?
- Kunst in een iconische Citroëngarage: Kanal (Brussel)
- Binnengluren in het art nouveau-paleisje van baron Solvay (Brussel)
- Op ontdekking in het Hof van Busleyden, nieuw stadsmuseum in Mechelen
- 5x architectuur in het Guggenheim Museum (New York)
- Vijf redenen om de nieuwe Tate Modern te bezoeken
Prachtig verslag van een mooie dag!
Ja, het was gezellig!
These must be amazing to see! I love the detail. Such an exquisite style 🙂
Absolutely!<3
Wonderlijk mooi!
Het lijkt wel “Een brug naar de maan”
🙂