Wat je moet weten over de Schotse hooglanden

Op vakantie naar de Schotse hooglanden? Superidee! Maar … hoe reis je  er best naartoe? Is links rijden moeilijk? En hoe zit het met dat slechte weer? En met die gemene midges – de alom gevreesde mini-muggen? Lees alles erover in dit artikel met 10 uitspraken over het woeste Caledonia. Een beetje Schotland voor beginners.

Klopt, er is geen passender uitdrukking om het Schotse weer te beschrijven. Al vanaf het moment dat je  in de hoofdstad Edinburgh voet aan de grond zet, merk je hoe waar het is: binnen het kwartier heb je de eerste plensbui in je nek. Of andersom: je arriveert in de regen en even later sta je in de zon ijverig okselvijvers te kweken in je plastic jekker die geen greintje lichaamsdampen doorlaat.

Wisselvallig en winderig

Het Schotse weer is super-wisselvallig en hoe noordelijker je gaat, hoe kouder. Denk eraan dat er weinig bomen zijn in de noordwestelijke hooglanden en dat de wind er dus helemaal vrij spel heeft. Dat de Schotse hooglanden en de Hebriden al vrij noordelijk liggen en slechts heel dun bebouwd zijn, heeft ook zijn voordelen: zelfs in juli en augustus kan je er op bepaalde afgelegen plekken zonder lichtvervuiling -zoals Glendale op Skye of the  Cairngorms in Centraal-Schotland – het Noorderlicht zien. Mooi meegenomen!

Wie kiest voor West- Schotland en de Hebriden maakt nog iets meer kans op regenbuien en wind. En ga je naar het eiland Skye, neem dan zeker die wollen trui of gerecycleerde fleece mee. In de zomer is de gemiddelde temperatuur 12 °C op het machtig mooie maar winderige Misty Isle! Een keer hier, snap je waarom dikke wollen truien van de Shetlands komen.

Gepaste kledij

Het wordt dus een dikke koffer met vierseizoenenoutfits meesleuren als je naar de hooglanden gaat. Het meest praktisch is gewoon: laagjeskleding inpakken. Vergeet daarbij zeker niet je stevige (liefst waterdichte of minstens waterafstotende) schoenen klaar te zetten. Want Schotland= wandelen. Met stoffen sneakers sta je nergens. Je komt terecht in zachte maar bij regen zompige veengrond en grindpaadjes worden in een oogwenk kleine beekjes. Anderzijds heb je ook rotsige paden – maar hey, ook daar kan je een stevige rubberen zool gebruiken. Vergeet die teenslippers dus maar.

Het verraderlijk wisselvallige weer kan je tocht in de verlaten heuvels pittig maken – altijd regenjasje en warme kledij meegritsen. Maar “elk nadeel heb se voordeel” dankzij die snel wisselende weersomstandigheden tref je hier de meest fantastische wolkenhemels aan!

  • Het stikt er van de muggen (midges)

Gedeeltelijk waar. Wij hadden de verhalen gehoord – en hadden al in Noorwegen kennis gemaakt met de minuscule muggen die bij schemering in grote wolken op zoek gaan naar mensenbloed. Dus muggenspray, geïmpregneerde pet en muggengaas: check.

Hebben we dit ooit nodig gehad? Nope. Het hele muggenverhaal is lichtjes overdreven. Het klopt wel dat je in bepaalde regio’s en op bepaalde tijdstippen meer kans maakt om lastig gevallen te worden door de mini-tjes. Lees: van juni tot september, bij valavond (tussen 17-20u) en als je in de buurt van water bent. Dat laatste is eerder moeilijk te mijden in de hooglanden, die bulken van de meest betoverende lochs. Een bepalende factor die vaak niet vermeld wordt, zijn echter de weersomstandigheden: bij regen en wind heb je er geen last van. Geniet je van een zomerse zonnige namiddag, dan kan je er donder op zeggen dat de midges er ook graag bij zijn.

Onze ervaring

For the record: wij hebben twee keer kennisgemaakt met de geniepige lastigaards, nl. bij de Devil’s Staircase in Glen Coe en op Skye tijdens de afdaling van de heuvel bij The Old Man of Storr. Telkens ging het om zonnig en windstil weer, in de late namiddag.  Bezoekers die pas om 17u aan de tocht begonnen, waren uitgedost met muggengaas-petjes. Niet onverstandig. Al is het gaas zo dichtgeweven dat je zicht belemmerd wordt en het een kwelling is voor wie last heeft van claustrofobie.

Wat doe je best? Check  vooraf de weersomstandigheden. En de website die voorspelt welke regio’s het meest te lijden hebben van de mini-muggen. Vergeet open bloesjes en blote benen en ga voor zedige lange mouwen en lange broeken. Koop in Schotland zelf ‘Smidge’, het enige product dat al te ijverige diertjes wat op afstand houdt. En wie weet heb je net als wij dat tikkeltje geluk waardoor alle maatregelen compleet overbodig zijn.

  • Rijden is een opgave in Schotland

Eerder waar. Dit hangt natuurlijk ook een beetje van jezelf af: hoe graag rij je? Ga in het Verenigd Koninkrijk nooit na enkele dagen zelfzeker achterover leunen in de veronderstelling  dat je het links rijden wel onder de knie hebt. Het blijft opletten geblazen bij ‘roundabouts’ waar tegenliggers vanuit de meest merkwaardige richtingen op je af lijken te komen en waarbij het nog hachelijker wordt als je zelf moet afslaan. Idem bij eenvoudige zaken als het verlaten van een parkeerterrein waar geen wegmarkeringen zijn. 90% kans dat je de verkeerde richting of kant van de weg opdraait.

Autowegen en Single Track Roads

M-wegen  (=motorways of autosnelwegen max 70 mph /112 km/u) zijn er niet in de Highlands. Verwacht zelfs geen autowegen zoals bij ons: ook de A-wegen (max 60 mph-96km/u) hebben in het noorden maar 1 rijvak per rijrichting . De kleine bevolkingsdichtheid is een super-voordeel op die grote A-wegen. Vaak rijd je er alleen, of zijn er maar enkele auto’s in de buurt. Tenzij je natuurlijk in augustus, de drukste vakantiemaand, Schotland gaat verkennen.

Ga je naar de regio’s met de mooiste natuur – de eilanden, het uiterste noorden –  of kies je voor de landelijke wegen dan is rijden soms een uitdaging. De meeste wegen zijn ‘single track roads’ – wegen met slechts 1 rijvak voor beide richtingen. Om de X meter is er een ‘passing place’ voorzien langs wisselende kanten van de weg, een uitwijkplaats waar je opzij gaat om een tegenligger te laten passeren. Wie als eerste een passing place nadert, geeft de ander voorrang. Dat werkt supergoed als er weinig verkeer is. Maar ga je naar één van de typische bezienswaardigheden (Plockton, Glenfinnan, Glen Etive Mor, of de hele noordkant van Skye,… ) dan word je geduld en menslievendheid wel eens op de proef gesteld. Vooral als er veel toeristen hetzelfde idee hadden als jij en nog meer…als er campers op de baan zijn.

Bijkomende slow travel- stimuli zijn de vrij grazende schapen en koeien in de afgelegen gebieden. Ze dutten bij voorkeur vlak naast of op de weg. En daarnaast is er ook nog het overstekend wild. Reken er dus op dat je in Schotland altijd veel langer over de afstanden doet dan aangegeven. Al moet ik eerlijk bekennen: dat is niet alleen te verklaren door de ‘hindernissen’. Er zijn natuurlijk ook de fa-bel-achtige landschappen. Het zou zonde zijn om daar zomaar voorbij te zoeven. Waar is die volgende ‘parking space’?

Brandstof

Tank ook altijd tijdig brandstof, zelfs al is je tank nog halfvol. Je weet niet wanneer je opnieuw de kans krijgt. Zorg zeker voor een volle tank als je oversteekt naar de eilanden. Benzinestations zien er in de hooglanden ook helemaal anders uit: geen halve winkels of snacktenten zoals wij ze kennen. Als de GPS een benzinepomp aanduidt, kijk dan uit naar een gewoon huis met één of twee pompen voor de deur, zonder barnumreclame of vlaggen. Je rijdt er zo voorbij.  En duim dat er nog benzine is en dat de plek bemand is.

Noot voor de Skye-reizigers: de wegen zijn van erbarmelijke kwaliteit – let op voor de massa ‘potholes’.

Parkeren

Parkeren in de hooglanden? Aan alle landschapsliefhebbers: snel eventjes stoppen langs de kant van de weg is zo goed als onmogelijk. Er is geen (verstevigde) berm. Net zoals in IJsland moet je doorrijden tot er een van de parking spaces volgt. Leer alvast vanuit een rijdende auto het landschap fotograferen.

Gebruik ook nooit een  ‘passing place’ als parkeerplaats, het is verboden, want je blokkeert meteen de weg voor andere weggebruikers. In de meeste stadjes, van Fort William tot Portree of Drumnadochit, is er wel een groot gratis parkeerterrein midden in het centrum.

Wil je een bezienswaardigheid bezoeken, dan is parkeren soms een knelpunt : bij kastelen als Eilean Donan of Urquhart Castle reserveer je met je toegangsticket ook een parkeerplek, er is geen plaats om te parkeren voor wie gewoon langskomt. Ook als je wil gaan hiken in Glen Coe of bij Neist Point of the Storr is er weinig ruimte om te parkeren. Dat wordt: verderrijden of op een ander moment terugkomen. Bij de kabelbaan in Torlundy (Ben Nevis), bij  Dunvegan Castle en The Quiraing op Skye hebben ze dan weer een ruim parkeerterrein dat ook voorzien is op bussen met Amerikaanse of Aziatische toeristen.

Wegwijzers

Wegaanduidingen zijn er in de uitgestrekte vlaktes niet zo veel. Afstanden worden altijd in mijlen uitgedrukt. Kan wel eens tegenvallen als je dit vergeet (1 mijl=1.6 km). Info en plaatsnamen vind je vaak in het Gaelic én het Engels, zeker in het noordwesten.

  • Naar Schotland reis je best per trein

Niet helemaal waar voor de Schotse hooglanden. De superdure ‘Caledonian Sleeper’ vanuit Londen is zeker een fijne optie voor wie een luxe-trip wil. Je kan ook de gewone trein overdag nemen, zo mis je niets van het uitzicht onderweg. Kies zitplaatsen aan de rechterkant van het rijtuig. Vertrek vanuit London King’s Cross en je bent na ongeveer 5 uur reizen in Edinburgh. Daarna kan je met Scotrail rondreizen in Schotland zelf. Dat is vooral interessant als je de steden wil bezoeken. Al zijn de Britse spoorwegen niet altijd even betrouwbaar.

In de hooglanden is het moeilijk om de mooiste, vaak afgelegen plekken met de trein te bereiken. De treinroute Fort William (bij Ben Nevis) – Mallaig (vissershaven en oversteekplaats naar het eiland Skye) is wel erg mooi. Je kan ze ook afleggen met de (toeristische) Jacobitische stoomtrein, de zogenaamde Harry Pottertrein. Haal je portemonnee maar boven!

Vliegen naar Edinburgh is natuurlijk het snelst. Van daaruit moet je dan wel nog verder per trein (zie boven) of per huurwagen- een van de meest gekozen transportmiddelen naast de tourbussen van reisorganisaties (waarbij je niet zelf hoeft te rijden).

Met de eigen wagen op de  boot naar Newcastle varen en dan verder rijden naar het noorden is ook een populaire optie. Nadeel is dat het stuur van je Belgische auto aan de verkeerde kant staat om links te rijden. Dan is een huurwagen geschikter, ook al is het even wennen aan de spiegels bijvoorbeeld. Ga dan ook direct voor een automaat, zodat je niet moet knoeien met links schakelen terwijl je gewend bent om dit rechts te doen.

  • Naar de Schotse hooglanden ga je voor de kastelen en de natuur

Dat klopt. Waarbij ‘natuur’ het duidelijk wint van cultuur in de hooglanden. Het uitgestrekte, desolate landschap van Rannoch Moor, de betoverende Glen Coe hellingen dooraderd met kleine beekjes en watervallen, de afgeronde toppen van de  282  ‘munro’s’ (bergen van meer dan 3000 voet – ong. 900 meter- hoog),  de romantische lochs en het steeds wisselende samenspel van water, wind en aarde is er van een onvergetelijke schoonheid. Met woeste basaltkliffen aan de kust,  en zowel op de eilanden als in het binnenland natuurparken waar je nog herten, rendieren, visarenden, zalm en otters kan spotten. En dan zwijg ik nog van de papegaaiduikers en honderden andere vogels. De hooglanden zijn echt dé plek voor elke rechtgeaarde natuurliefhebber.  Ook al is er wat bomen betreft een kaalslag aan de gang van niet- inheemse bomen, ten voordele van het herbeplanten met oorspronkelijk inheemse soorten.

Speeltuin voor geologen

Ook geologen komen hier graag – ooit was dit een vulkanisch landschap en dat resulteerde in basaltrotsen en heel veel variatie in gesteente. Magnetische rotsen die je kompas nutteloos maken incluis. Op het Trotternish schiereiland in Skye zijn er bovendien ook nog in de baai van Bearreraig fossielen en zelfs gefossiliseerde voetsporen van dinosauriërs gevonden.

Kasteel(ruines)

Ook de kastelen en de whiskystokerijen zijn natuurlijk grote aantrekkingspunten. Zelf ben ik geen whiskyfan, dus wij lieten de Glenfiddichs en consoorten voorlopig links liggen. Kastelen zijn er in overvloed in Schotland, vele daarvan zijn echter verlaten en vervallen ruines, de achtergebleven getuigen van een onstuimig en trots roemrijk verleden. Iedereen kent de verhalen over de clanruzies en later de zuiveringen die werden doorgevoerd toen zuidelijke (Engelse) troepen Schotland veroverden.

  • De bezienswaardigheden bulken van de toeristen

Daar klopt wel iets van, in het hoogseizoen althans. Zeker in de voormiddag is het druk op vertrekpunten van wandelingen of bij bekende bezienswaardigheden (zowel cultuur als natuur). Een keer je je auto hebt geparkeerd, is er echter zoveel ruimte om te wandelen dat je vrij snel andere bezoekers achter je laat. Trek je er op een regenachtige dag op uit, dan heb je veel kans om alleen op pad te zijn omdat de luxe-toeristen dan op hotel blijven. Als je in de late namiddag op pad gaat, zijn de wegen zelfs in de zomermaanden eerder verlaten.

Hoe zit het op het eiland Skye? De verhalen over aanschuiven op de kleine wegen bleken voor ons totaal niet te kloppen. Het was nochtans juli. Wel is het zo dat er  op Skye bijna geen stadjes zijn buiten Broadford en de hoofdstad Portree – samen goed voor ongeveer de helft van de inwoners van het eiland. Wil je ergens uit eten, dan is het zoeken (en wachten) om een restaurant te vinden. Ook winkels zijn er bijna niet, tenzij in deze stadjes. Als je een verblijfplaats huurt, check je dus best of er een diepvries aanwezig is zodat je eventueel  vooraf gekochte voedingsmiddelen daarin kan bewaren. Tip: maak altijd een reservatie voor de veerboten!

  • Wandelen in de hooglanden is een avontuur

Het is absoluut een avontuur om te wandelen en hiken in Schotland.  Een eerste reden is dat er weinig bewoning is, je bent vaak helemaal alleen te midden van  indrukwekkende landschappen, en dat is voor inwoners uit het dichtbevolkte België een bijzondere ervaring. Ideaal om alles van je af te zetten.

Die ‘isolatie’ maakt het ook wel spannend en soms gevaarlijk om te wandelen in de Schotse hooglanden. Je oriënteren is niet eenvoudig. Wandelingen zijn bijna nooit gemarkeerd (behalve klassiekers als de West Higland Way), het is  soms al een krachttoer om het beginpunt van een beschreven wandeling te vinden. Onderweg lijken ook alle hellingen op elkaar, en regelmatig is er geen mobiel bereik. Op het internet hoef je dus niet te rekenen om je te oriënteren. WIFI is er vanzelfsprekend niet buiten de bebouwde kom.  Een wegbeschrijving, detailkaart (Ordnance Survey kaarten Groot-Brittanië!) en kompas komen van pas in de Schotse heuvels. Het is ook aangeraden om altijd minstens met twee te wandelen, of je hotel/b&b te laten weten wanneer je vertrekt en denkt terug te zijn.

Surprise surprise

Wandelen is ook vaak verrassend: het levert onverwacht de meest ongelooflijke plaatjes op, je kruist het pad van reeën,  ontdekt beekjes en watervallen, zakt tot je enkels of dieper in een boghole, het pad is plotseling foetsie of de weersomstandigheden zorgen ervoor dat je twee keer zo lang over je tocht doet – of gewoon moet terugkeren. Altijd wel iets te beleven op stap in de hooglanden! Neem dus ook altijd iets voedzaams en zeker water mee.

Uitdaging

Je hebt het al begrepen: wandelen kan ook hard en uitdagend zijn in de Schotse hooglanden. Zo is er de ondergrond die het niet gemakkelijk maakt: veengrond, grind of rotsen. Daarnaast zijn er de verraderlijke weersomstandigheden met regen, kou, maar ook plots opkomende mist en extreme rukwinden (vooral op de eilanden). Wandelingen worden meestal  gequoteerd in functie van ondergrond, hoogteverschil, afstand en ervaring. Altijd handig om even te checken of de wandeltocht die je wil maken bijvoorbeeld ook ‘scramblen’ (klauteren) of zelfs ook klimmen met klimgordel en aangepaste uitrusting inhoudt. Langere tochten op Skye bijvoorbeeld, zijn bijna allemaal minstens B-wandelingen. De tocht van Sligachan naar Loch Coruisk bijvoorbeeld lijkt goed te doen, alleen de scramblepartij over de ‘Bad Step’ is niet voor iedereen weggelegd.

Wij moesten zelf ook door de extreme wind en de moeilijkheidsgraad van de beklimming na anderhalf uur rechtsomkeer maken op de Quiraing Ridge. Onderweg was het na het eerste uur regelmatig checken of we wel op het juiste pad waren.

Cafés, restaurants of andere luxe-rustplekken zijn er niet. Wie natuur vraagt, zal natuur krijgen in de hooglanden. In zijn puurste vorm.

De afstanden in de hooglanden zijn groot, maar toch is het het boeiendst om elke locatie te voet te verkennen. Simpelweg omdat bepaalde streken alleen te voet bereikbaar zijn.

  • Schotland staat bekend als filmlocatie

Dat begrijp je maar al te goed, al bij je eerste bezoek. Naast de charme van Edinburg zijn de epische landschappen van de hooglanden zo indrukwekkend dat het perfect duidelijk is waarom massa’s regisseurs als een blok vallen voor dit decor. Om van de vele romantische of griezelig verlaten kastelen nog  maar te zwijgen. Opnames  voor Breaking the Waves, Skyfall, Harry Potter, Outlander, Braveheart, One Day, Local Hero, Vigil, What we Did on our Holiday, Brave, The Buccaneers, Samoerai-films.. you name it en er zit wel ergens een fragmentje Schotland in.

  • Je moet je verblijf een jaar van tevoren reserveren

Dat is soms waar. Zeker als je naar het eiland Skye gaat, dat voor vele Britten een populair vakantieplek is. Het eiland is dunbevolkt en dus ook weinig bebouwd. Het aantal verblijfplekken is dan ook beperkt. Dat geldt ook voor de hooglanden.

Hotels

De kwaliteit van de hotels en chalets is vaak ook niet wat wij voor die prijs zouden verwachten. De meeste verblijfplekken zijn niet meer ‘brandnew’ – en reken maar dat dat een eufemisme is. Met andere woorden: er zit sleet op de gebouwen en de inrichting oogt vaak oubollig en soms versleten (jachttrofeeën aan de muur, overal vasttapijt, … ). De sjiekere hotels stralen al wel eens een sfeer van vergane glorie uit. Maar al het nodige is er wel. En opvallend: ’s namiddags rond 15u komt de poetsploeg langs, na een klop op de deur luid ‘Housekeeping’ roepend. So very British!

Airbnb

Huurhuisjes of cabins zijn er in verschillende prijsklassen: voor een trendy moderne cabin met zicht op een loch betaal je als snel 300 euro per nacht. En ze zijn heel niet dik verspreid. Maar je hebt ook eenvoudige chalets die binnen vaak veel comfortabeler zijn dan ze er aan de buitenkant uitzien. Kijk wel na of er voldoende verwarming is, als je iets huurt. Ik ontdekte dat in onze houten chalet zelfs een elektrische deken was voorzien in de zomermaanden. En ik begreep waarom.

Wifi is niet altijd aanwezig.

Tartanstijl en vast tapijt

Bothies

Voor de echte avonturiers zijn er de bothies. Rudimentaire schuilhutten op afgelegen plekken in de bergen waar je gratis één nacht kan logeren of beschutting kan zoeken tegen de regen. De deur is altijd los en meestal is er ook hout in de buurt zodat je je wat kan verwarmen.  Niet veel meer dan een dak boven je hoofd, maar een redding als je verloren loopt of door onverwachte weersomstandigheden niet tot bij je verblijfplek geraakt.

  • Voor lekker eten moet je niet naar Schotland gaan

Dat is zeker te sterk uitgedrukt. Er zijn toch een handjevol super-restaurants, zoals bijvoorbeeld op  Skye: The Three Chimneys in Talisker en de meeste stadjes hebben wel een pub waar je verrassend degelijk eet. Stevige kost en de heerlijkste taartjes. Maar in het algemeen zijn restaurants zeldzaam – ook al omdat er weinig steden zijn. Wij zagen heel veel hamburgers, pizza’s , fish-and-chips en … curries. Die zijn overal te vinden.

Aan de bevoorrading merk je ook dat je hier in een uithoek van Europa zit. Leveringen gebeuren niet regelmatig (er zijn ook weinig vrachtwagens te zien onderweg). Of was het toeval dat we verschillende keren meemaakten in een pub of restaurant dat bijvoorbeeld het vlees voor die dag op was en er alleen nog pizza’s te krijgen waren? Wat zijn we verwend in België!

Reserveren in de pub

Wil je lekker en degelijk buitenshuis eten, ga dan naar een inn, een pub. Die hebben meestal een bar en daarnaast een restaurantafdeling. Is er geen plaats, dan drink je eerst een aperitief in de bar en na een half uurtje kan je de voetjes onder tafel steken in de ruimte ernaast, aan de andere kant van de toog. Omdat er zo weinig eetplekken zijn, is reserveren aan te raden. Al wordt er bijvoorbeeld in Portree (hoofdstad van Skye) nooit gereserveerd. Het is er de gewoonte om langs te gaan, te vragen wanneer er een tafel vrijkomt en dan 15, 30 of 45 minuten te wachten. Ga tijdig op zoek naar een eetplek, want vaak sluiten de keukens rond 20.30 à 21 u. Een ander ritme dan in het zomerse België.

Scottish breakfast en desert

Het ontbijt is wel een geweldig festijn, als je logeerplek een Brits of Schots ontbijt serveert. In sommige hotels kan je ook gewoon gaan ontbijten, zelfs al logeer je er niet. Absolute aanrader! Check de kaart hieronder. Ik ging vaak voor de ‘Eggs Royal’: met zalm. Heerlijk! En ook voor desserten en zoetigheden zit je overal in Schotland goed. Grappig wek als er dan staat ‘with Belgian chocolate sauce’.

En leuk detail in ons huurhuisje: een dubbele broodrooster, om zeker snel genoeg voor iedereen toast klaar te maken.

  • Van de taal snap je niets

Klopt, het Gaelic is een oude Keltische taal en wij begrepen er niets van telkens we het hoorden spreken. Als je het in schrift ziet, kan je soms nog met wat deductie woordstammen proberen te herkennen, en voorzetsels zijn ook snel vertrouwd omdat ze vaak terugkeren. Maar niet getreurd, alle Schotten spreken ook Engels (*) – met dat geweldige accent. En daarnaast hebben we gelukkig ook nog … handen en voeten.

(*) Er zijn wel een heleboel kleine woordjes die vaak in het Schots Engels voorkomen zoals ‘ wee’ in ‘a wee bit’ of ’the wee white cottage’  (=’klein’) of ‘cairn’ (=’rotsheuvel, stenenstapel’, als baken onderweg).

Ook leuk om te lezen:

6 thoughts on “Wat je moet weten over de Schotse hooglanden

  1. Zag er een heerlijke trip uit! Wij reden in september rond in Noord-Wales en Noordwest-Engeland, wat met een Belgische auto (vooral op rotondes) soms goed uitkijken was. En inderdaad, één keer spookgereden op de parking van de supermarkt 🙂 Maar wat een geweldig vakantieland, love the UK!

  2. Schotland was liefde op het eerste zicht bij mij, en ooit verhuis ik naar Skye om elke dag wakker te worden met zicht op zee 🙂 We hopen volgend jaar terug naar Schotland te gaan, maar een ander stukje (en met het vliegtuig dit keer).

Altijd fijn om je reactie te lezen: