Ken je de ‘Kop van Zuid’ in Rotterdam? De contrastrijke wijk bij de Rijnhaven en Feijenoord (klopt, van de voetbalploeg )? Een plek die geschiedenis ademt. En nu prat gaat op de modernste architecturale hoogstandjes. En een skyline die doet dromen van Manhattan, New York. Niet zo vreemd ook, want 150 jaar geleden vertrokken hier de eerste schepen met gelukszoekers naar de Nieuwe Wereld. Met zijn historische kades, industriële monumenten, boetiekhotels en fraaie vergezichten is deze nieuwe stadswijk de ideale uitvalsbasis voor een weekendje Rotterdam in het spoor van de landverhuizers. Wij trokken erop uit, logeerden in een voormalig pakhuis en verkenden de fijne en bijzondere plekken die een bezoek waard zijn in deze buurt .
Logeren, lunchen, loungen in Hotel New York
‘Eerste keer Rotterdam? Dan logeer je toch in Hotel New York?’ reageerde vriendin Katrien toen ik een overnachtingsplek zocht.
Hoe geweldig moet het inderdaad zijn om te logeren in het hotel dat ondergebracht is in de voormalige hoofdzetel van de beroemde Holland -Amerika Lijn. De rederij die tussen 1873 en 1901 alleen al zo’n 500.000 landverhuizers naar Amerika verscheepte. Het oorspronkelijke administratieve gebouw -waar passagiers die de overzet naar Amerika waagden hun ticket kochten – dateert van 1901, maar kreeg in 1917 zijn typische groenkoperen torens. Een eerbiedwaardige dame van vlotweg 100 jaar dus. En een plek waar zo veel dromen samenkwamen. Helaas zat overnachten in Hotel New York er voor ons niet in – daarvoor moet je iets sneller je reis plannen. Gelukkig scoorden we een fijne kamer even verderop aan de Wilhelminakade -zelfs nog iets dichter bij de metrohalte Wilhelminaplein. Maar daarover straks meer. Want natuurlijk trokken we op verkenning naar Hotel New York. We boekten er een tafel in het café-restaurant. Met zicht op de Nieuwe Maas.
Architectuur
Ze is een paar keer vertimmerd maar mag er nog best wezen. Hotel New York, de markante Grande Dame uit 1901, zit bijna verstopt tussen de 21ste eeuwse wolkenkrabbers (zoals de Montevideo en de New Orleanstoren). Maar wat een grandeur en charme straalt ze nog uit! De buitenkant van het bijna vierkante gebouw is superboeiend met zijn uitspringende erkers, jugendstilelementen, klokken op elke gevel, en de goudkleurige letters ‘Holland Amerika Lijn’. Op de muurvlakken aan weerszijden van de erkers spotten we reliëfs met de naam van een werelddeel (Europa en Amerika) en telkens twee figuren die dat werelddeel moeten uitbeelden (Europeanen en Indianen). Verder ontdekken we ankers, een stoomschip, een hermesstaf en ander beeldhouwwerk op de gevels dat verwijst naar de scheepvaart. Het inspringende en uitstulpende decoratief metselwerk, de verrassende vormentaal, … ze houden ons even zoet voor we naar binnen gaan. Leuk om deze plek overdag én ’s avonds te bezoeken.
Café-restaurant
Binnenin is er natuurlijk veel veranderd. De 6 meter hoge hal die steunt op een structuur van gietijzeren palen is nog een beetje herkenbaar, maar is aangepast aan de huidige (restaurant)functie van de ruimte. Het interieur is een combinatie van allerlei stijlen met veel hout maar ook industriële elementen. Omdat de plek verhalen ademt, had mijn nostalgische ik gehoopt om hier nog meer van de oude sfeer te kunnen opsnuiven. In plaats daarvan belanden we tussen de toeristen in het professioneel gerunde café-restaurant. We nemen de ruimte in ons op en nemen genoegen met de niet echt memorabele bistrogerechten. Aan het tafeltje naast ons doen wat oudere Engelse cruiseschippassagiers zich te goed aan een zeevruchtenschotel met oesters. Mooi gepresenteerd wel. En de English high tea ziet er ook een aanrader uit. Op het terras besluiten we wat verder te mijmeren over het verleden, met zicht op het sfeervolle parkje aan de waterkant.
Avondwandeling op de Wilhelminakade
Buitengewoon mooi is de locatie van Hotel New York absoluut, op de uiterste punt van de Wilhelminakade langs de Nieuwe Maas. Wat een heerlijk uitzicht heb je hier over de rivier en de stad! De bries van een zachte zomeravond, een koel drankje en de zon die ondergaat… dat is al een feest op zich. Het is ultra-romantisch wandelen en mijmeren langs de kade. We ontdekken er het monument ‘Lost Luggage Depot’ van Jef Wall : een kunstwerk in de vorm van koffers in een rek dat verwijst naar de honderdduizenden emigranten die ooit vanaf hier een nieuwe toekomst tegemoet gingen. Hoe maf: nu check je hier in voor een weekendje Rotterdam.
Bereikbaarheid
Zalig is dat je van deze historische buurt supervlot op de noordoever in hartje Rotterdam, bij de Euromast of meer zuidelijk bij Ahoy komt: wij namen de metro van Rotterdam-Centraal naar het Wilhelminaplein in een klein kwartiertje. Met de benenwagen is dat ook prima mogelijk – zo zie je ondertussen nog wat van de stad. Vooral het zicht op en vanaf de Erasmusbrug (1996) is magisch. Al hadden we de afstand – met reiskoffer- toch een beetje onderschat. Reken op een dik halfuur stappen.
Het fijnst is het echter om vanaf de Kop van Zuid de knalgele watertaxi te nemen naar de noordoever. Gewoon even bellen bij de halte aan hotel New York of bij het Wilhelminaplein en voor een klein bedrag doorklief je in speedboatstijl de golven van de Nieuwe Maas. Zalig!
Oude en moderne architectuur in Kop van Zuid
Hotel New York is ongetwijfeld een iconische plek als je Rotterdam wil verkennen in het spoor van de historische landverhuizers. Maar de hele buurt rond de oude Rijnhaven is eigenlijk bezaaid met locaties die herinneren aan de vroegere avonturiers. En het havenverleden.
Naar de cruiseschepenterminal
Naast en tussen de gerenoveerde oude pakhuizen op de Wilhelminakade duikt de fotogenieke cruiseterminal uit 1942 op. Exact op dezelfde plek waar eertijds de stoomboten van de Holland-Amerika Lijn aanlegden. De hal werd in 1940 gebombardeerd en in 1942 herbouwd. Hij staat er nog altijd – gerenoveerd weliswaar. En nog steeds meren luxe-cruiseschepen hier aan.
Explora I
Dat werd ons meteen duidelijk. want we konden de hele film bijna volgen vanuit onze hotelkamer : de rist van 1500 passagiers die aan wal kwamen en in bussen naar Rotterdam vertrokken, het schip dat grote voorraden in bulk insloeg, een snelle verfbeurt voor de flanken van de scheepsromp terwijl de laatste passagiers bij valavond terug incheckten, het bonken van de motoren en tenslotte het wegglijden van de reus in het holst van de nacht. Fascinerend! Voor onze ogen vertrok de Explora I, het cruiseschip dat begin augustus nog maar net haar maidentrip had gemaakt. Verwondert het dat we toch wel stevig teleurgesteld waren dat dit drijvend paleis naar …Zeebrugge koerste? Tip: een schip identificeren? Check dit https://www.marinetraffic.com – met dank aan collega Karel!
Oude loodsen en hypermoderne architectuur bewonderen
Dwalend door dit deel van de voormalige haven, komen we steeds meer te weten over de reconversie en herbestemming ervan. Naast de oude pakhuizen groeit hier een totaal nieuwe stad, een indrukwekkend stukje Rotterdam, met heel veel beroemde hoogbouw zoals bijvoorbeeld de ‘verticale stad’ , de bijnaam voor de uit drie torens bestaande ‘De Rotterdam’ (2013) van Rem Koolhaas. Maar ook Norman Foster deed zijn duit in het zakje met de gloednieuwe toren voor de havenautoriteit, het World Port Center (2000) – hij ontwierp trouwens het plan voor de heraanleg van de verouderde en verlaten site. Die is nu getransformeerd tot een levendige plek met gerenoveerde loodsen en gloednieuwe appartementen, hotels en kantoren. Enkele grote architectuurnamen? Álvaro Siza, Renzo Piano, Francine Houben, …Op termijn zullen er hier via landwinning nog flink wat nieuwe woningen bij komen en een park met strand en drijvende delen. Te volgen!
Logeren in een ex-pakhuis
Het hotel telt 4 verdiepingen en wij logeren aan de kant van het water. Ons zicht op de Maas was de eerste dag : nul. Want de Explora I lag er dus aangemeerd. ’s Nachts liepen we nog langs de kade om het schip uit te wuiven. De volgende ochtend kregen we het ‘echte’ uitzicht voorgeschoteld.
Ook handig en leuk: in hetzelfde Pakhuis huizen ook de Foodhallen Rotterdam, waar je zowel Thaïs als Mexicaans als Spaans als Chinees als…kan eten. Wereldkeuken, ontspannen sfeer, en voor ieder wat wils.
Cultuur proeven in en tussen de pakhuizen
Om de hoek ontdekken we tussen de wolkenkrabbers nog een opvallende maar bijzondere ‘laagbouw’: het Nederlands Fotomuseum. Blijkt dat het is ondergebracht in ‘Las Palmas’, een (charmant!) voormalig werkplaatsengebouw. Opgetrokken tussen 1951 en 1953 naar een ontwerp van het Rotterdamse architectenbureau Van den Broek en Bakema. Voor welke rederij? Dat kan je al raden: ook deze plek was eigendom van de Holland-Amerika Lijn,
Nieuw Luxor Theater
Even verderop, bij het Wilhelminaplein duikt naast de kantoorgebouwen, hotels en woningen ook het Nieuw Luxor Theater op. Samen met het Fotomuseum en de Lantarenvensterfilmzaal: een prikkelend aanbod voor culturo’s en archilovers in dit stuk van Rotterdam.
In het spoor van de landverhuizers in Katendrecht
Naargelang we hier langer rondwandelen, stijgt mijn nieuwsgierigheid. Naar het verleden én het heden van deze havenbuurt. Zo trekken we ook naar het schiereiland Katendrecht, de wijk ten zuiden van de Kop van Zuid. Vroeger de rosse buurt van de haven waar je opium kon roken en dames van lichte zeden bezoeken, nu een trendy volkswijk met een soms nog ruwe industriële look. En er wordt flink wat nieuwbouw neergepoot. Vlakbij Hotel New York is er een prettige fiets- en wandelbrug (Rijnvaartbrug) die je vlotjes naar Katendrecht leidt.
Foodies en de Fenixloods
Naast de Foodhallen in Kop van Zuid, nog snel twee fijne tips voor foodies in deze buurt: de hippe Fenix Food Factory , een versmarkt waar je ook ambachtelijke producten kunt kopen. Je vindt ze in een vroegere loods van de Holland- Amerikalijn , vlakbij de wandelbrug langs het water van de oude Rijnhaven. Heerlijk om hier op een bank in het zonnetje te lunchen, naast de in onbruik geraakte treinsporen van de voormalige havenkade.
Of loop verder door via de woonwijken naar het Deliplein met zijn uitnodigende restaurants en barretjes. Het is er stukken minder druk dan in hartje Rotterdam en de eetplekken ogen gezellig en sfeervol. Hoewel het oude karakter nog zichtbaar aanwezig is, wordt Katendrecht ook wel de hipste wijk van Rotterdam genoemd.
San Franciscoloods en FENIXmuseum
Een glinsterende, futuristisch ogende metalen spiraal die uitrijst boven een langgerekte loods. Voor de loods: opvallende gele panelen bedrukt met silhouetten van mensen. Met koffers. Dat is wat je ziet als je van de Rijnhavenbrug naar Katendrecht wandelt en rechts afslaat. Je bent op de Paul Nijghkade. In 1922 een laad- en loskade waar de reusachtige San Franciscoloods werd opgetrokken. Met zijn lengte van 360 meter was het toen één van de grootste loodsen ter wereld. En dat was ook nodig, want hier lieten de landverhuizers hun spullen opslaan in afwachting van verscheping door -alweer – de Holland-Amerika Lijn (HAL) naar het ‘Verre Westen’. Paul Nijgh was trouwens commissaris van de HAL van 1933 tot 1949.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de loods gebombardeerd en in de jaren vijftig brandde het middendeel af. In de plaats ervan kwamen er de Fenix I- en Fenix II-loodsen. Een knipoog naar de mythische vogel die herrees uit zijn as.
Na een periode van verloedering startte in 2015 de herbestemming van de gigantische loodsen tot woningen en bedrijfsruimtes. En in 2025 opent hier FENIX, een museum/cultuurplek over migratie en identiteit. Een betekenisvolle verbinding tussen heden en verleden van Rotterdam op een symbolische plek. Heel benieuwd hoe dit museum (op de eerste verdieping van Fenix II) er zal uitzien. Het blinkende uitkijkplatform van MAD architecten wordt alvast een blikvanger.
Op bezoek in de SS Rotterdam
En er is nog een reden waarom je naar Katendrecht moet. Op de punt van het schiereiland ligt de SS Rotterdam, het vroegere vlaggenschip van de Holland- Amerika Lijn. Het luxueuze stoomschip werd gebouwd in Rotterdam en te water gelaten in 1959. De oceaankliever raakte beroemd en mensen dromden samen in New York en Rotterdam als het aanmeerde. In de jaren ’70 wordt vliegen naar Amerika echter populairder en de lijnvaart naar New York stopt, maar de SS Rotterdam blijft wel als cruiseschip uitvaren. In de jaren ’90 wordt het varende icoon verkocht. Na een lange periode van onzekerheid wordt het echter gerestaureerd en vanaf 2008 meert het schip voorgoed aan in Katendrecht, Rotterdam. Twee jaar later opent het voor bezoekers.
Vandaag is het schip nog altijd te bezoeken, je kan zelfs tickets reserveren voor rondleidingen. De SS Rotterdam is daarnaast ook een hotel én een restaurant. Tijdens de zomer kan je van een cocktail of een watertje genieten op het dek, naast het zwembad. Hele fijne plek om te bezoeken! De traphalrijkelijk bekleed met tapijten, de liften, de glasramen, de muurdecoratie,…ze roepen een verre echo van de Titanic op. Eventjes tijdreizen.
Over de Holland-Amerika Lijn (HAL)
Na het uitpluizen van deze boeiende Rotterdamse buurt, besef je dat de Holland-Amerika Lijn, de (oorspronkelijk) Nederlandse rederij die de lijnvaart van Rotterdam naar Amerika organiseerde, superbelangrijk was voor de ontwikkeling van de haven en voor de miljoenen vluchtelingen en avonturiers die hun geluk in Amerika wilden beproeven. Ze speelde een grote rol in de landverhuizingen van Europa naar Amerika. Een beetje zoals de Red Star Line in Antwerpen.
Ooit vertrokken de Pilgrim Fathers uit Nederland nadat ze vanuit Engeland naar Amsterdam en vervolgens Leiden waren gevlucht omwille van hun geloof. Delfshaven bij Rotterdam was de plek waar ze letterlijk van wal staken om koers te zetten naar Amerika en daar een nieuw, vrij leven te beginnen. Na hen reisde een steeds grotere groep landverhuizers en gelukzoekers via Rotterdam naar Amerika. Het stoomschip maakte die tocht heel wat haalbaarder en veiliger voor velen.
De Holland-Amerika Lijn viert in 2023 haar 150 ste verjaardag. Ze is nog altijd alive and kicking, als cruisemaatschappij en dochteronderneming van Carnival Corporation & plc, de grootste cruisevaartonderneming ter wereld. De hoofzetel bevindt zich nu in Seattle. De trans-Atlantische verbinding Rotterdam-New York bestond van 1873 tot 1978. Vandaag ontdek je in dit vernieuwd stuk van Rotterdam nog zovele verhalen van toen.
Rondvaart door de haven
Met een stoomschip door de haven varen is niet echt meer aan de orde vandaag, maar een plaatsvervangende aanrader zijn wel de -weliswaar toeristische – havenrondvaarten (Spido ) die starten aan de voet van de Erasmusbrug op de noordoever. Een dik uur doorkruis je de haven langs de Nieuwe Maas en geniet je van prachtige uitzichten op beide oevers. Het meest fascinerend was het rondvaren langs de vrachtschepen en de eindeloze stapels containers!
En na dat uur voelden we ons nog meer thuis op de plek in Rotterdam waar zovelen voorgoed Nederland verlieten om het grote avontuur tegemoet te gaan.
Ook leuk om te lezen:
Wij waren er een paar jaar terug en logeerden toen in het sfeervolle Hotel New York. Heel mooie herinneringen aan het hotel de omgeving. Je brengt me helemaal terug. Onvergetelijk Rotterdam, een echte aanrader.
Die ligging aan de Nieuwe Maas! En die avondwandelingen! Wij waren ook compleet gefascineerd door het reilen en zeilen van het cruiseschip. Naast zo’n mastodont aan de kade staan, het bijverven van de romp net voor het vertrek met meterslange borstels, het vertrek in het holst van de nacht… een belevenis!
En dan nog die watertaxi ❤️💦💦💦. Niks dan mooie herinneringen!
Prachtig logje.
Wij logeerden een paar jaar geleden in Hotel New York. Zowat alles wat ik hier zie, hebben wij ook bezocht. Het is ons zo goed meegevallen dat we van plan zijn het nog eens over te doen.
Logeren en eten in Hotel New York is een belevenis op zicht. Zo ook de watertaxi!
O! Toch wel een beetje jaloers dat jullie in Hotel New York nog een kamer vonden 😊! Ik wil het zeker ook nog eens overdoen!
Een mooi verslag van een van de interessantste stukken van Rotterdam. Wist je dat die brug naar Katendrecht in Rotterdam de bijnaam ‘De Hoerenloper’ heeft?
Heel leuk weetje! 😄
Dankjewel, Toos!
Heel mooie, mooie foto’s
Dankjewel Heidi!
Nog nooit in Rotterdam geweest, maar het ziet er prachtig uit!
Geweldige architectuur, en zoveel verhalen in deze wijk!
Je hebt me echt zin doen krijgen om de stad te bezoeken!
Wij hadden er een heel leuke tijd, het schitterende weer was natuurlijk ook een fantastische meevaller, zeker als je bij het water logeert!
Dat onthoud ik!
Wij logeerden indertijd aan de rand van de stad en legden ettelijke kilometers te voet af, maar ook enorm genoten van de (moderne) architectuur van deze stad. Ik kreeg meteen weer zin om te vertrekken 🙂
Onze trip dateert alweer van 2015 (toch handig een blog om eens in terug te bladeren) en de onbekende topper toen was naast de moderne architectuur Huis Sonneveld, zo hard de moeite ook.
O ja, het Sonneveldhuis stond ook op mijn lijstje, samen met de Van Nelle Fabriek! Maar de Fabriek was maar Eenmaal per maand te bezoeken en het Sonneveldhuis was gesloten. We genoten wel van het Depot Boijmans Van Beuningen (langs de buitenkant). Kinderdijk had ik ook nog willen doen. Zijn jullie er geweest?
Redenen genoeg om terug te gaan in elk geval ☺️!